آیا ائتلاف میان جمهوریخواهان و هواداران سلطنت مشروطه ممکن است؟

علی کشتگر
این فراخوان به هیچ وجه شفاف نیست و معلوم نمی کند که امضا کنندگان از چگونه نظامی برای آینده ایران دفاع می کنند؟ مرزها و مبانی ائتلاف کدام اند و اگر برای باز نگهداشتن راه همکاری و ائتلاف با طرفداران پادشاهی از گنجاندن واژه جمهوری در فراخوان خود اجتناب کرده اند چرا این مسئله با صراحت و شفافیت بیان نشده است؟

7 تن از چهره های سرشناس سیاسی که بیشترینه آنان را فعالان ملی مذهبی سالهای اخیر تشکیل می دهند با ایجاد “کمیته اقدام برای همه پرسی” خواهان برگزاری رفراندوم برای تعیین نوع نظام آینده ایران و تدوین قانون اساسی جدید شده اند.
شکست اصلاح طلبی حکومتی و قدرت گیری بیش از پیش نظامیان بنیادگرا در حاکمیت به همراه رویگردانی گسترده و رشد نارضایتی و خشم جامعه جوان ایران از استبداد دینی حاکم بر کشور موجب اصلی شتاب گیری روند گسستن برخی از آکتورها و فعالان طیف جنبش دوم خرداد از اصلاح طلبی حکومتی شده است.
اما پراکندگی اپوزیسیون دموکرات و فقدان یک حوزه جاذبه نیرومند سیاسی در اپوزیسیون، فعالانی که از صفوف اصلاح طلبان نظام حاکم جدا می شوند را ظاهرا به این نتیجه رسانده که محور نوینی برای ائتلاف میان جمهوریخواهان و طرفداران بازگشت نظام پادشاهی ایجاد کنند.
اجتناب آگاهانه از به کار بردن واژه جمهوری و گنجاندن عباراتی مثل ” حکومت دموکراتیک” و ” تعیین نظام دلخواه” خبر از آن می دهد که امضا کنندگان فراخوان در پی ائتلافی از جمهوریخواهان و طرفداران سلطنت هستند.
مباحث ونشست های پیش از انتشار بیانیه نیز تا آنجا که من می دانم خبر از چنین نگرشی می دهد. بدیهی است که امضاکنندگان محترم این بیانیه که اتفاقا از جمله مدافعان سرشناس آزادی و حقوق بشر در سالهای اخیر به شمار می روند حق دارند نه فقط ائتلاف میان طیف گسترده جمهوریخواهان و طرفداران پادشاهی را ممکن و مفید بدانند بلکه چنین کاری را هم رسالت خود تصورنمایند.
اما تجارب آموزنده سالهای اخیر نشان می دهد که این نگرش به قاعده رئال پولی تیک که باید پروژه سیاسی را فارغ از پندارها و آرزوها بر اساس واقعیت های موجود فضای سیاسی بنا کند بی اعتنا است. به باور من در شرایط و فضای سیاسی کنونی ایران تلاش در راه چنین ائتلافی نه ممکن است و نه مفید. ممکن نیست چرا که طیف جمهوریخواهان دموکرات هنوز حتی خود نتوانسته است حول نقاط مشترک خود که نفی استبداد حاکم وجمهوریخواهی بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر است متحد و هماهنگ شود تا آنگاه اگر بخواهد به صورت یک بلوک موثر جمهوریخواه و نه یک گروه چند نفره با بلوک هواداران پادشاهی علیه جمهوری اسلامی ائتلاف کند. مفید هم نیست برای آن که این تلاش، بویژه در شرایطی که طیف جمهوریخواهان پراکنده است و نسبت به مساله همکاری با طرفداران نظام پادشاهی نظرات متفاوت و متضادی در درون این طیف وجود دارد نه در خدمت تفاهم و ائتلاف این طیف که مایه تفرقه و سوء تفاهم است. این که مردم ایران و فقط مردم ایران هستند که در نهایت نوع نظام و قوانین اساسی حاکم بر کشور را تعیین می کنند، امری بدیهی است که انکار آن به هر شکلی که باشد نشانه بی اعتقادی به اراده ملت و پشت کردن به دموکراسی است، و این که شهروندان ایرانی چه جمهوریخواه و چه مشروطه خواه و از هر عقیده و مرام دیگری به یک اندازه صاحب حق اند یک اصل بدیهی است اما به عنوان یک جمهوریخواه بر این باورم که تجربه یک قرن گذشته نشان می دهد که مردم ایران به دموکراسی نخواهند رسید مگر آن که همه پستهای عالی مملکتی انتخابی باشند چرا که تجربه طولانی از انقلاب مشروطیت تا به امروز ثابت کرده است که در ایران انتصابی ماندن مقامات عالی چه تحت عنوان سلطنت موروثی و چه به شکل حکومت ولایی به بلای جان آزادی واستقرار حاکمیت ملی و سد راه آرزوها واراده مردم تبدیل می شود. امضا کنندگان بیانیه تا آنجا که می دانم خود بر این حقایق آگاهی دارند، اما مسکوت گذاردن گرایش خود به نوع نظام آینده حاکی از آن است که ظاهرا به این نتیجه رسیده اند که بخاطر ائتلاف از اشاره به گرایش خود- جمهوریخواهی- اجتناب کنند و یا آن که چنین کاری را به مراحل بعدی تلاشهای خود موکول نمایند. به همین دلیل این فراخوان به هیچ وجه شفاف نیست. ومعلوم نمی کند که امضا کنندگان که به درستی به اصلاح ناپذیری نظام حاکم و حق مردم ایران برای تعیین نوع نظام و قانون اساسی اشاره دارند خود از چگونه نظامی برای آینده ایران دفاع می کنند؟ مرزها و مبانی ائتلاف کدام اند و اگر برای باز نگهداشتن راه همکاری و ائتلاف با طرفداران پادشاهی از گنجاندن واژه جمهوری در فراخوان خود اجتناب کرده اند چرا این مسئله با صراحت و شفافیت بیان نشده است؟ و آیا این عدم شفافیت خود به هدف امضا کنندگان که ایجاد تفاهم و نزدیکی میان مخالفان استبداد است آسیب نمی رساند؟

جمعه 6 آذر 83
علی کشتگر