زیگ زاگ: «مشهدی محمد» که در روستای «معمویی» در 1300 کیلومتری تهران زندگی می کند به جز خانه کاه گلی،زمین کشاورزی،10 گوسفند و چند مرغ، یک دیش ماهواره هم دارد.

ماهواره ای که دو سال پیش در شهر با یک یخچال 12 فوت قدیمی آزمایش که امانت دست یکی از فامیل هایش داشت عوض کرد و بعد با اتوبوس به روستا سوغات آورد. سوغاتی که به سه شبکه تلویزیونی او 600 کانال اروپایی، ایرانی و ترکی را هم اضافه کرده است.

” اهالی، ديش های خود را به سمت قبله قرار می دهند تا بتوانند (ماهواره های) اروپا، ترکيه و کانال های ايرانی را بگيرند. “
عليرضا هاشمی
معروف به «علی ماهواره»
او که شوهای جديد ايرانی را از شبکه «PMC» دنبال می کند، می گويد: «روزی چند ساعت بعد از برگشت از مزرعه، برنامه های ماهواره بخصوص کانال های ايرانی را تماشا می کنم.»

اما «مشهدی محمد» تنها یکی از 200 نفری است که به گفته او در روستای هزار نفری آنها تماشاگر شبکه های ماهواره ای هستند.

طی چند سال گذشته و بعد از استقبال مردم در شهرهای بزرگ از برنامه های ماهواره ای، این وسیله به شهرهای کوچک و بعد به روستا ها راه یافت. روستاهایی مثل «معمویی»، «چهل چشمه»، «شعله»، «اسفندیار»، «اخترآباد»، «کرزسفید» و بسیاری از روستاهای دیگر.

اکرم ملکی، اهل روستای «کرزسفید» که چند ماهی است دیش ماهواره به خانه اش راه یافته، می گوید: «برنامه های ماهواره ای این روزها بیشتر از برنامه های تلویزیونی در روستا بیننده دارد. ماهواره “کلاس” دارد و بسیاری از اهالی از پیرمرد 60 ساله تا بچه های کوچک، برنامه های ماهواره را نگاه می کنند.»

مثلا احمد، شوهر اکرم به فوتبال های زنده، الهه، دخترش و خود او به شوها و کانال های ایرانی و مصطفی، پسرش به کارتون هایی که از ماهواره پخش می شوند علاقه دارند.

مصطفی می گوید:«ماهواره کارتون های جدید پخش می کند.»

باگسترش ماهواره دربین اهالی روستاها آن ها خود به متخصصان کانال یابی که این روزها در شهرهای بزرگ همچون تهران شغلی مجزا محسوب می شود هم تبدیل شده اند.

علیرضا هاشمی که در بین فامیل خود و اهالی روستایش به «علی ماهواره» معروف شده یکی از این متخصصان است. او می گوید:«اهالی با جابه جایی دیش ها به راحتی کانال های مختلف را تنظیم و از برنامه های مختلف استفاده می کنند. مثلا آن ها دیش های خود را به سمت قبله قرار می دهند تا بتوانند اروپا، ترکیه و کانال های ایرانی را بگیرند.»

او که ماهواره اش بیش از 700 کانال را می گیرد و از بین آن ها 40 کانال را به خاطر آن چه خود «برنامه های لختی » می خواند بسته است، می گوید: «در بین اهالی برنامه های مختلف مثل شو، رقص، فیلم و برنامه های زنده مثل فوتبال، هوادران زیادی دارد. همچنین بیشتر جوان ها هم با وجود انکار، برنامه های شبکه های لختی را دنبال می کنند.»

ديش ماهواره در مرغدانی

دیدن و استفاده از ماهواره در روستا ها مخفیانه است. اهالی روستا همچون ساکنان شهرها دیش های خود را بالای پشت بام ها یا روی بالکن ها قرار نمی دهند. بلکه از راههای مختلف برای مخفی کردن آن استفاده می کنند.

مثلا «مشهدی محمد» در روستای «معمویی» دیش خود را در مرغدانی خانه و محمد اکبری که در روستای چهل چشمه زندگی می کند، دیش ماهواره اش را بین گل های بلند آفتاب گردان مزرعه مخفی کرده است.

” اگر ماهواره ام را بگیرند و جریمه ام کنند مجبورم چند تا از گوسفندهایم را بفروشم تا بتوانم جریمه را بدهم.“
مشهدی محمد
ساکن روستای معمويی
اکبری که از مزرعه 500 متر سیم تا خانه کشیده می گوید: «برخی از اهالی ماهواه را بد می دانند و آن را “حرامی” می خواننند و اگر بفهمند که ماهواره دارم ممکن است به پاسگاه خبر دهند.»

علی عرب، ریش سفید روستای «عباس آباد» یکی از کسانی است که ماهواره را بد می داند. او می گوید:«برنامه های ماهواره پر از حرامی و رقص است و برکت را از سفره های اهالی برده.»

بسیاری از اهالی روستاها هم جز اینکه ماهواره را «حرامی» می دانند معتقدند که ماهواره درلباس پوشیدن و رفتار آن ها تغییر ایجاد کرده است.

معصومه خدابخشی که در روستای «زرنون» زندگی می کند می گوید :«بسیاری از جوانان روستا موها و لباس های مدل ماهواره ای دارند و حتی در عروسی ها بیشتر از رقص های محلی، تکنو با مدل آرش و خواننده های لس آنجلسی دیده می شود.»

البته تماشای ماهواره در روستا زیر نظر مستقیم پدر خانواده و معمولا با حضور او انجام می شود. در روستاها معمولا کودکان و به خصوص دخترها اجازه دیدن ماهواره بدون حضور پدر و یا برادر بزرگ خود را ندارند.

زهرا، دختر جوان 25 ساله که ماهواه خانه آن ها بیش از 500 کانال را می گیرد،می گوید: «دخترها تا زمانی که شوهر نکرده اند اجازه ندارند تنهایی ماهواره ببینند و معمولا به همراه خانواده ماهواره تماشا می کنند.»

او می گوید:«دیدن ماهواره مثل برگزاری مراسمی است که باید اعضای خانواده دور هم جمع شوند.»

اما تماشای ماهواره طی ماه های گذشته و با شروع طرح جدید جمع آوری آنتن های ماهواره در روستاها همچون شهرها با نگرانی همراه بوده است. نگرانی که باعث شده محمد اکبری به فکر فروش ماهواره ای بيفتد که در مزرعه مخفی کرده بود. او می گوید: «ماموران نیروی انتظامی چند روز پیش در روستای گیل آباد که چند کیلومتر با ما فاصله دارد ماهواره 25 نفر را ضبط کردند.»

نیروی انتظامی طبق قانونی که در سال 1373 در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و داشتن و استفاده از ماهواره در ایران را ممنوع کرده به ضبط دیش ها اقدام می کند.

«مشهدی محمد» هم می گوید: «اگر ماهواره ام را بگیرند و جریمه ام کنند مجبورم چند تا از گوسفندهایم را بفروشم تا بتوانم جریمه را بدهم.»