روز:
جدا سازي در ادارات، مدارس و دانشگاه ها شهرام رفيع زاده

دور تازه اي از موج جداسازي جنسيتي در کشور آغاز شده است. در چند روز گذشته برخي از رسانه ها خبر از جدا سازي اتاق کارمندان زن و مرد سازمان تامين اجتماعي منتشر کرده اند. دوتن از مقامات وزارت بهداشت هم ضمن تاييد مصوبه هيات وزيران درباره راه اندازي بيمارستان هاي مخصوص زنان، آن را يک طرح سراسري خوانده اند که به راه اندازي بيمارستان ها و درمانگاه هاي خاص زنان مثل مثل عربستان سعودي منجر خواهد شد.

وزارت آموزش و پرورش از ابتداي سال تحصيلي جاري به طور رسمي اعلام کرد اجراي طرح حذف دبيران مرد از دبيرستان هاي دخترانه را به اجرا گذاشته تا پروژه ناتمام تفکيک جنسيتي دبيران را پس از سه دهه کامل کند. وزارت علوم ضمن ممنوع کردن اردوهاي مختلط، با نصب دوربين در محوطه دانشگاه ها اهداف مختلف و از جمله کنترل ارتباط دانشجويان دختر و پسر را به اجرا در آورده است. همزمان شهرداري تهران نيز خبر از افتتاح نخستين پارک مخصوص زنان داده است.

تفکيک جنسيتي در ادارات

خبرگزاري آفتاب درروزهاي اخيراز ابلاغ بخشنامه تفکيک زن و مرد در سازمان تامين اجتماعي خبر داد. به نوشته اين خبرگزاري نزديک به مجمع تشخيص مصلحت نظام، اکبر عباسي ملکي، معاون اداري و مالي سازمان تامين اجتماعي در نامه‌اي به مديران اين سازمان دستور داده هر چه سريعتر نسبت به “جابه‌جايي و جداسازي اتاق‌هاي مختلط” اين سازمان “به منظور حفظ شئونات اسلامي” اقدام کنند. آفتاب شماره اين بخشنامه و تاريخ صدور آن را نيز که پانزده آبان ماه است ذکر کرده.

اما وزارت ارشاد از جمله اولين بخش هاي دولت احمدي نژاد بود که طرح هايي براي تفکيک جنسيتي کارمندان به اجرا گذاشت. محمد حسين صفار هرندي در روزهاي آغازين وزارتش از جمله با صدور بخشنامه اي حضور زنان را بعد از ساعت 18 در کليه ادارات و زيرمجموعه هاي اين وزارتخانه ممنوع کرد. اگر چه واکنش تند رسانه ها و افکار عمومي باعث شد وزير ارشاد اعلام کند اين بخشنامه به خاطر رعايت حال کارمندان زن اين وزارتخانه صادر شده اما مدتي بعد در يک مصاحبه مطبوعاتي از بخشنامه خود دفاع کرد و از احتمال وجود مفسده در ساعات غير اداري بر اثر حضور زنان نيز سخن به ميان آورد.

مام جمعه اصفهان نيز اوايل تابستان گذشته خواستار اجباري شدن چادر در ادارات اين استان و تفکيک کارمندان زن و مرد از يکديگر شد.

تفکيک جنسيتي در بيمارستان ها

همزمان روزنامه خراسان از مصوبه هيات وزيران درباره لزوم جداسازي بيمارستان هاي زنان و مردان خبر داد وبه نقل از مشاور معاون سلامت وزير بهداشت نوشت: “طرح ايجاد بيمارستان اختصاصي بانوان قبل از تصويب هيئت وزيران نيز در دست بررسي وزارت بهداشت قرار داشته است.” جهانگيري گفته که ايجاد بيمارستان اختصاصي زنان در تهران كه اخيرا به تصويب هيئت دولت رسيده پس از طي مراحل كارشناسي در وزارت بهداشت، عملياتي مي شود. مديركل صدور مجوز بيمارستان هاي وزارت بهداشت، همچنين گفته: “ايجاد بيمارستان اختصاصي زنان در حال حاضر در وزارت بهداشت در حال طي مراحل كارشناسي در زمينه تعداد تخت، خدماتي كه در اين بيمارستان بايد به بيماران زن ارائه شود و نيروي انساني است وبه محض نهايي شدن و اختصاص بودجه وارد فاز عملياتي مي شود”.

به گفته جهانگيري”در اين طرح به هيچ وجه احداث و ساخت بيمارستان جديد در دستور كار نيست بلكه يكي از بيمارستان هاي تحت پوشش يكي از دانشگاه ها به زنان اختصاص خواهد يافت”. او بيمارستان اختصاصي زنان در تهران را دومين بيمارستان از اين نوع برشمرده و اعلام کرده که “فاز عملياتي ايجاد اولين بيمارستان اختصاصي زنان در شيراز درحال اجراست و مجوز تاسيس درمانگاهي خاص بانوان نيز در يكي از شهرستان ها صادر شده است”.

حيدرپور، مخبر كميسيون بهداشت نيز طرح راه اندازي بيمارستان ها و درمانگاه هاي مخصوص زنان در کشور را تاييد کرده و گفته “ايجاد بيمارستان اختصاصي زنان يكي از اقدامات موثر و از درخواست هاي پزشكان زن و بيماران است كه هيئت وزيران اقدام به تصويب آن كرده، چنانكه دربسياري از كشورهاي اسلامي مثل عربستان سعودي زنان داراي بيمارستان اختصاصي هستند و حتي در مكه و مدينه بيمارستان زنان در تمام بيماري ها از بيمارستان مردان جداست”. به گفته مخبر کميسيون بهداشت مجلس “از ابتداي انقلاب تاكنون چندين بار طرح ها و اقداماتي براي ايجاد بيمارستان اختصاصي زنان آغاز شده اما به دليل كمبود پزشكان متخصص زن و كمبود نيروي انساني در رشته هاي مختلف پزشكي و پيراپزشكي محقق نشد وحتي جداسازي بخش هاي زنان و مردان در بيمارستان ها به طور كامل صورت نگرفت”. اين عضو مجلس تاکيد کرده که “ايجاد اين گونه بيمارستان ها نبايد خاص تهران باشد و در اين زمينه بايد ملي نگري شود به طوري كه تمامي استان ها و شهرستان ها بتوانند از اين امتياز بهره مند شوند”. آن گونه که از سخنان حيدرپور بر مي آيد، از نظر مقامات دولتي راه اندازي بيمارستان هاي خاص زنان در شهرهاي مذهبي مثل مشهد و قم ضروري تر است. در اين طرح علاوه بر تفکيک بيماران زن، تنها پزشکان و پرسنل زن مجاز به فعاليت در بيمارستان هاي خاص زنان خواهند بود.

مقامات وزارت بهداشت البته گفته اند شايد نتوانند به خاطر کمبود نيرو و بودجه در مدت کوتاهي در همه شهرها بيمارستان و درمانگاه مخصوص زنان ايجاد کنند، اما در اين کار مصمم هستند. آنها تاکيد کرده اند براي تسريع در انجام اين طرح تصميم گرفته اند به جاي ساخت بيمارستان از تغيير کاربري يکي از بيمارستان ها در اين مناطق استفاده کنند و با تغييراتي آنها را به بيمارستان هاي خاص زنان تبديل کنند.

تفکيک جنسيتي در مدارس

اگر چه تفکيک جنسيتي دانش آموزان از نخستين سال هاي پس از انقلاب به اجرا در آمد و کليه مدارس و حتا مدارس ابتدايي را شامل شد، اما تفکيک جنسيتي معلمان و دبيران در آن سال ها به دليل کمبود کادر آموزشي تنها به حذف معلمان و دبيران زن از مدارس پسرانه منجر شد. از شهريورماه گذشته اما مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند با آغاز سال تحصيلي “طرح حذف دبيران مرد از مدارس دخترانه” را نيز به اجرا مي گذارند. قائم مقام وزير آموزش و پرورش نخستين کسي بود ‌ كه‌ در جريان برگزاري جشنواره‌ سپاس‌ اين خبر را تاييد و از حذف دبيران مرد از مدارس دخترانه دفاع کرد.

حسين هراتي، درباره جزييات اين جداسازي گفت: “با تدابير اتخاذ شده‌، دبيران‌ مرد در سال‌ تحصيلي‌ جديد، مجوز تدريس‌ در دبيرستان‌ها و مراكز پيش‌ دانشگاهي‌ دخترانه‌ را نخواهند داشت‌ و دبيران‌ زن‌ جايگزين‌ مرد در دبيرستان‌هاي‌ دخترانه‌ و مراكز پيش‌ دانشگاهي‌ مي‌شوند و فقط‌ در صورتي‌ كه‌ امكان‌ تامين‌ دبير زن‌ به‌ جاي‌ دبير مرد ميسر نباشد ناگزير از دبير مرد استفاده‌ خواهد شد”. او “هدف‌ از اجراي‌ اين‌ طرح‌ را سهولت‌ برقراري‌ ارتباط‌ دانش‌ آموزان‌ با دبيران‌” عنوان کرد. اجراي اين طرح اعتراض گروهي از اولياي دانش آموزان در بعضي شهرها و انتقاد برخي از نمايندگان مجلس را در پي داشت. به گفته هاجر تحريري نيک صفت، يکي از نمايندگان معترض به طرح حذف دبيران مرد از مدارس دخترانه “براي‌ خانواده‌ها، زن‌ بودن‌ و يا مرد بودن‌ مهم‌ نيست‌ و نبايد در اين‌ خصوص‌ تصميم‌ عجولانه‌يي‌ اتخاذ كرد”. مسئولان آموزش و پرورش اما براي اسلامي کردن مدارس آن قدر عجله دارند که به عواقب آموزشي، اجتماعي و رواني چنين طرح هايي فکر نمي کنند.

تفکيک جنسيتي در دانشگاه ها

اگر چه مقامات وزارت علوم در دانشگاه ها در حال حاضر مشغول حذف و مهار تشکل هاي صنفي هستند اما از ماه ها پيش اخبار مربوط به نصب دوربين هاي مدار بسته در دانشگاه ها، جدايي درب ورود خروج دانشجويان زن و مرد و ممنوع شدن اردوهاي مختلط دانشجويي توسط اين وزارتخانه منتشر شده است. آن گونه که از سخنان رييس جديد نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاه ها بر مي آيد طرح تفکيک جنسيتي تا چندي ديگر در دانشگاه ها نيز به اجرا گذاشته خواهد شد.

محمد محمديان در تازه ترين سخنان خود اعلام کرده که “دانشگاه‌ها به سالن مد تبديل شده‌اند”. او در اجلاس شوراي مركزي دانشگاه آزاد اسلامي، گفت: “وضعيت اخلاقي چهره دانشگاهها را مكدر نشان مي‌دهد”. محمديان خطاب به روساي دانشگاه ها اظهار داشت: “رييس دانشگاه مسؤوليت همه بخشها را بر عهده دارد. رييس دانشگاه تنها مسؤول آموزش و پژوهش دانشگاه نيست بلكه مسؤول دين و فكر دانشجويان نيز است”.

به رغم فعال بودن کميته هاي انضباطي و حراست ها در دانشگاه ها، محمديان همچنين گفت: “فضاي عمومي دانشگاه متولي خاصي ندارد كه بايد در اين راستا يك كميته راهبردي در نظر گرفته شود تا مسائل فضاي عمومي دانشگاه را پيگيري كند”. او با بيان اينكه “نقش نيروهاي متدين و با غيرت در دانشگاه‌ها” در صورت تشکيل اين کميته نقض نمي‌شود، تاکيد کرده: “بايد با تعداد اقليتي كه چهره دانشگاه را كريه مي‌كنند برخورد جدي شود”. او هم چنين از شوراهاي فرهنگي دانشگاه ها خواست تا فعال تر به ميدان بيايند و با دانشجوياني که “دانشگاه را در نظر اذهان عمومي لكه دار مي‌ کنند، برخورد کنند”. نماينده ولي فقيه در دانشگاه ها علت چنين درخواستي را نقشه دشمنان براي “ترويج فساد و فحشا”عنوان کرد.

بيروني و اندروني

تاکيد مقامات کشور براي اجراي تفکيک جنسيتي، البته با حمايت گروهي از روحانيان نيز همراه است. در روزهاي اخير آيت الله صافي گلپايگاني ضمن انتقاد از معماري خانه ها در چند دهه اخير اعلام کرده اين معماري زمينه هاي اختلاط زن و مرد را به وجود مي آورد. اگر چه اين روحاني بلند پايه به صراحت اعلام نکرده که چه جور معماري مورد نظر اوست اما به نظر مي رسد بازگشت به معماري هايي چند دهه پيش که خانه ها را به دو بخش بيروني براي مردان و اندروني براي زنان تقسيم مي کرد، مورد نظر اين مرجع تقليد است.

انتشار اخبار ديگري مبني بر افتتاح نخستين پارک زنانه در تهران توسط شهرداري تهران تا چند هفته ديگر گواه ديگري بر حضور قدرتمند اراده اجراي تفکيک جنسيتي در همه عرصه هاست.