بی‌بی‌سی:
فرانسیس هریسون
خبرنگار بی بی سی در تهران

بسیاری از یهودیان در تهران برای خواندن تورات به کنیسه می روند
اگرچه ايران و اسرائيل دشمن سرسخت يکديگر محسوب می شوند کمتر کسی می داند که تعداد يهوديانی که در ايران زندگی می کنند پس از اسرائيل از هرکشور ديگری درخاورميانه بيشتر است.
در حال حاضر نزديک به ۲۵ هزار يهودی در ايران زندگی می کنند و بيشتر آنان که به فرهنگ ايرانی خود به همان اندازه ريشه های يهودی بودنشان افتخار می کنند، مصمم هستند با وجود فشارها، در ايران باقی بمانند.

در کنيسه ای در خيابان يوسف آباد در تهران يهوديان قبل از رفتن به سرکار جمع شده و تورات می خوانند. اين منظره ای نيست که شخص انتظار ديدن آن را در يک کشور انقلابی اسلامی داشته باشد.

يونس حمامی يکی از اين يهوديان می گويد: ” به دليل تاريخ طولانی که ما در اينجا داريم و همچنين به خاطر عقيده امام خمينی، که گفته بود بايد از تمام اقليت های مذهبی به رسميت شناخته شده، حمايت کرد، تحمل ما را می کنند. او بين يهوديان و صهيونيست ها تفاوت قائل شده بود و از ما حمايت می کرد.”

حتی در کنيسه ها برخی از خبرها به زبان فارسی اعلام می شود. بيشتر اين يهوديان نمی توانند به خوبی به زبان عبری صحبت کنند.

يهوديان از حدود سه هزار سال پيش در ايران زندگی کرده اند. اجداد آنها برده هايی در بابل قديم بودند که کورش هخامنشی آنان را آزاد کرد.

یهودیان از حدود سه هزارسال پیش در ایران زندگی کرده اند

در طول قرن ها يهوديان گاهی مورد آزار و ايذا قرار گرفته و در دوره هايی نيز همزيستی مسالمت آميز با ايرانيان داشته اند. يونس حمامی می گويد در حال حاضر تلويزيون دولتی ايران به احساسات ضد يهود دامن می زند:

” تهديدی وجود ندارد ولی برخی مواقع تلويزيون دولتی افکار عمومی را تحريک می کند. آنها صيهونيسم را با يهوديت اشتباه گرفته اند و مردم معمولی فکر می کنند هرچه اسرائيل انجام می دهد از حمايت همه يهوديان برخوردار است.”

با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد که او را يک محافظه کار افراطی می نامند نگرانی های بين المللی درباره سرنوشت يهوديان ايران افزايش يافته است. آقای احمدی نژاد از شعارهای ضد اسرائيلی مانند “محو اسرائيل از نقشه” استفاده می کند و واقعه هولوکاست را مورد سئوال قرار داده است.

موريس معتمد، نماينده يهوديان درمجلس ايران، صراحتا نظر آقای احمدی نژاد را محکوم کرده است که اين خود نشان دهنده اين است که در ايران برای يهوديان تا حدودی آزادی بيان وجود دارد: ” بسيار تاسف آوراست که می بينيم تراژدی وحشتناکی مانند هولوکاست را مورد سئوال قرار می دهند. من نظر خودم را در اين باره گفته ام. اين يک توهين بزرگ به يهوديان در سراسر جهان است.”
با يک چنين سابقه ای، گفتنی است که دفتر رئيس جمهور ايران اخيرا به بيمارستان يهوديان در تهران کمک مالی کرده است. اين بيمارستان يکی از چهار بيمارستان خيريه يهوديان در سراسر جهان است و بودجه آن توسط يهوديان خارج از ايران تامين می شود.

در کشوری که حتی سازمان های محلی کمک، برای دريافت پول از خارج، از بيم اتهام عمال خارجی بودن، با مشکل روبرو هستند، يک چنين پديده ای قابل توجه است. بيشتر بيماران و پرسنل بيمارستان مسلمان هستند ولی سيامک مصدق مدير بيمارستان يهودی است. وی می گويد ضد يهوديت بيشتر يک مشکل اروپايی است تا ايرانی:

“ضد يهوديت يک پديده شرقی نيست. ضد يهوديت نه پديده اسلامی است و نه ايرانی. ضد يهوديت يک پديده اروپايی است. در طی قرون متمادی که ما در ايران زندگی کرده ايم هيچگونه شرايطی که به توان آنرا با شرايط به طور مثال يهوديان در قرون وسطی در اروپا، مقايسه کرد نداشته ايم. ما حتی در بدترين ايام نيز در آن چنان شرايط زندگی نکرده ايم.”

ولی در ايران هنوز مشکلات قانونی برای يهوديان وجود دارد. اگر عضو يک خانواده يهودی، اسلام بياورد می تواند تمام اموال خانواده خود را به ارث ببرد.

يهوديان نمی توانند در ارتش به درجات بالا برسند و مديران تمام مدارس يهوديان در تهران مسلمانند اگرچه قانونی در مورد اين اجبار وجود ندارد.

ولی مهمترين خطر برای آنان ارتباط با اسرائيل است. بسياری از يهوديان در اسرائیل اقوامی دارند. هفت سال قبل گروهی از يهوديان شيراز متهم به جاسوسی برای اسرائيل شدند. نهايتا تمام آنان آزاد شدند. ولی امروزه بسياری از يهوديان ايرانی به اسرائيل آمد ورفت می کنند.

در طی ۵ سال گذشته دولت ايران به يهوديان ايرانی اجازه داده است که آزادانه به اسرائيل سفر کنند و هنگامی که بازگشته اند با مشکلی روبرو نشده اند. يهوديانی هم که ۲۰ تا ۳۰ پيش از ايران به اسرائيل مهاجرت کرده اند می توانند برای ديدن اقوام خود از ايران بازديد کنند.

به نظر می رسد کوچ يهوديان از ايران متوقف شده است. موج اول مهاجرين در ده ۱۹۵۰ يعنی پس از تاسيس کشور اسرائيل بود. دومين موج پس از انقلاب ايران بود. اکنون چنين به نظر می رسد که يهوديانی که در ايران باقی مانده اند آگاهانه تصميم گرفته اند که این کشور را ترک نکنند و به زندگی در ایران همچنان ادامه دهند.