روز: وحيد ثابتيان :
با پايان يافتن مهلت ايران براي تعليق غني سازي اورانيوم، کشورهاي عضو شوراي امنيت آخرين تلاش را براي استفاده از همه ظرفيت هاي مذاکره پيش ازتحريم آغاز کرده اند. حضور کوفي عنان دبيرکل سازمان ملل درتهران وديدار با مقامات عالي رتبه نظام از جمله هاشمي رفسنجاني درهمين ارتباط ارزيابي مي شود.

اين درحالي است که 25 کشوراروپايي نيز به خاوير سولانا ماموريت داده اند تا نظر نهايي ايران را درمورد بسته پيشنهادي غرب مشخص کند. به همين مناسبت وي 14 شهريور ماه به تهران سفرخواهد کرد تا با علي لاريجاني مسئول پرونده هسته اي ايران ملاقات کند. ديدار سولانا ولاريجاني از اين منظر آخرين گام پيش ازتحريم به شمار خواهد رفت.

آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان نيزبا اظهار تاسف از اينکه ايران توجهي به ضرب الاجل سازمان ملل براي توقف غني سازي نکرده از تلاش براي ادامه مذاکرات سخن گفته است. مرکل گفته است بي اعتنايي مقامات تهران به قيمت آسيب به مردم ايران تمام خواهد شد. جورج بوش، رئيس جمهور آمريکا نيز طي روزهاي گذشته ايران را تهديد کرد که هزينه بي توجهي به قطعنامه شوراي امنيت وعدم توقف غني سازي را خواهد پرداخت.

کوفي عنان درتهران گفته است تمام تلاش خود را مي کند که مساله هسته اي ايران بدون رويارويي حل شود. هاشمي رفسنجاني نيز تاکيد کرده است که ايران درچارچوب قرارداد “ان پي تي” به برنامه هسته اي خود نگاه مي کند. هاشمي همچنين تاکيد کرده که ايران آماده مذاکره است. کوفي عنان گفته است در تهران تلاش خواهد کرد براي اجرايي شدن قطعنامه 1701 آتش بس در لبنان راهي بيايد. با اين وجود کارشناسان معتقدند که مساله هسته اي مهمترين بحث وي با مقامات ايراني خواهد بود. زيرا به گزارش آژانس بين المللي انرژي اتمي ايران نه تنها غني سازي اورانيوم را متوقف نکرده بلکه درحال توسعه ظرفيت هاي خود نيز هست.

اين درحالي است که مقاومت جدي روسيه وچين چشم انداز تحريم را در شوراي امنيت سازمان ملل با تاريکي مواجه کرده است. برخی کشورهاي اروپايي نيز معتقدند هنوز زمان تحريم فرانرسيده است. رييس دوره‌‏اي اتحاديه اروپا و وزير امور خارجه فنلاند نسبت به تصميم زودهنگام براي تحريم اقتصادي و ساير تحريم‌‏ها عليه ايران هشدار ‌‏داد. ارکي توميوجا گفته است که ديپلماسي مسير شماره يک پرونده هسته اي ايران به شمار مي رود: “اکنون زمان و مکان آن نيست که جامعه بين‌‏المللي با تحريم عليه برنامه غني‌‏سازي اورانيوم ايران به اين کشور آسيب برساند.” به گفته وي براي کنترل بلند پروازي هاي تهران هنوز بايد با مقامات ايراني مذاکره کرد.”

غلامعلي حدادعادل رييس مجلس شوراي اسلامي نيزدرآستانه سفرکوفي عنان گفته است آمريکا انرژي هسته‌يي را بهانه‌اي براي فشار به ايران قرار داده است وبه همين جهت مردم ايران بايد نشان دهند در دفاع از حق مسلم خود همزبان وهمدل هستند و عقب نشيني نمي کنند. وي تهديد کرده که “به هر اندازه‌اي که بخواهند از طريق شوراي امنيت ايران را از حقوق مسلم در استفاده‌ي صلح‌آميز از انرژي هسته‌يي محروم کنند مجلس به همان اندازه دولت را مکلف خواهد کرد تا همکاري خود را با آژانس کمتر کند.” به گفته وي ايران در صورتي آماده‌ همکاري با آژانس خواهد بود که بداند حقش در آژانس بين‌المللي داده مي‌شود و اگر عضويتش سودي نداشته باشد دليلي براي ادامه‌همکاري نخواهد ديد.

محمد البرادعي روز پنجشنبه درگزارش خود به شوراي امنيت اعلام کرد ايران غني سازي اورانيوم را ادامه داده است. در گزارش آژانس آمده که بازرسان در نيمه‌ ماه گذشته ميلادي آثاري از اورانيوم بسيار غني‌شده را در محموله‌يي در تاسيسات انبار زباله‌ هسته‌يي کرج يافته‌اند.

شوراي امنيت در ۳۱ ژوئيه ۲۰۰۶ در قطعنامه‌ ۱۶۹۶ از مديرکل درخواست کرد تادر تاريخ ۳۱ ماه اگوست گزارشي درباره‌ اينکه آيا ايران تعليقي کامل و پايدار بر فعاليت‌هاي ذکر شده در قطعنامه‌ را اعمال کرده است يا خير ،به شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و به موازات آن به شوراي امنيت سازمان ملل ارايه بدهد تا مورد بررسي قرار گيرد.

به گزارش رويتر آنچه توسط آژانس بين المللي انرژي اتمي منتشر شده نشان دهنده اين است که ايران غني سازي اورانيوم را طي هفته هاي گذشته از سرگرفته و عدم همکاري ايران، تحقيقات ‌آژانس را با مانع مواجه کرده است. ايران همچنين به برخي سئوالات آژانس پاسخ نداده ويا شفافيت لازم را ازخود ابراز نداشته است.

به همين جهت يکي از مقامات بلند پايه آژانس اعلام کرد که هيچ پيشرفتي در مسايل باقي مانده حاصل نشده است و همگي اعضا ازنتايج تحقيقات ناراضي هستند: “هيچ پيشرفت اساسي در خصوص ماهيت اين برنامه به دست نيامده است و اکنون ما يک مساله‌ي آلودگي جديد اورانيوم بسيار غني‌ شده را داريم.” وي البته تصريح کرد که بازرسان هيچ مدرک قابل توجهي نيز به دست نياورده اند که نشان دهد برنامه ايران نظامي است.

آسوشيتدپرس نيزبه نقل از گزارش محمد البرادعي نوشت سه سال تحقيق آژانس قادر به اثبات ماهيت صلح‌آميز برنامه‌ هسته‌يي ايران نيست و علت هم عدم همکاري ايران است. يافته‌هاي جديد در خصوص ذرات اورانيوم بسيار غني‌سازي شده در يک دانشگاه فني ايران، تصميم دولت ايران براي قطع دسترسي آژانس به نمودارهاي مشکوک، ممنوعيت موقت بازرسان از دسترسي به يک تاسيسات زيرزميني و تاخير در اعطاي ويزاي چند سفره براي بازرسان آژانس از جمله محور هاي مهم گزارش دبيرکل آژانس به شمار مي رود.

با اين وجود علي اصغر سلطانيه، سفير ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي اعلام كرد گزارش محمد البرادعي سند خوبي است كه بار ديگر ثابت مي كند تمام فعاليتهاي هسته اي ايران ماهيتي صلح آميز دارد.سلطانيه به شبکه خبري “سي ان ان” گفت: “اين سند خوبي است تا بار ديگر ثابت كند كه تمام فعاليتهاي هسته اي ما داراي ماهيتي منحصراً صلح آميز است و انحرافي در برنامه هاي هسته اي ايران وجود ندارد.”

سلطانيه درخصوص درخواست شوراي امنيت براي تعليق غني سازي از سوي ايران و اظهارات “نيكلاس برنز”، معاون وزير خارجه آمريكا در اين باره كه ايران در اين خصوص منزوي است و تهران بايد هزينه هاي اين رويه را بپردازد، نيز اظهار داشت: “ايران به هيچ وجه منزوي نشده است و مي خواهم به شما يادآوري كنم كه 114 عضو اعضاي جنبش غيرمتعهدها از ما حمايت مي كنند و اين به معني تمام جهان است… نمي دانم برخي از اعضا در شوراي حكام مانند آمريكا و چند عضو از اروپا و تمام اعضاي شوراي امنيت به منزله جامعه بين المللي تلقي مي شوند يا خير.”

وي افزود شوراي امنيت توجيه قانوني براي اعمال فشار ندارد و نبايد به عنوان ابزاري براي فشار بر ديگران استفاده شود.

ازسوي ديگر جان بولتون نماينده آمريکا در سازمان ملل تاکيد کرد که بي توجهي ايران به قطعنامه شوراي امنيت نشان مي دهد ايران به دنبال ساخت سلاح هاي هسته اي است. به گفته وي ايران هيچ نشانه اي از تعليق غني سازي ارايه نكرده است. با اين وجود به گفته بولتون، شوراي امنيت تا پس ازديدار لاريجاني و خاوير سولانا رييس کميته اتحاديه اروپا صبر خواهد کرد.

بدين ترتيب آخرين تلاش هاي ديپلماتيک پيش از جلسه اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل درحال انجام است، تا مساله هسته اي ايران به نحوي به جاي رفتن به سوي تحريم با توافق کشورهاي اروپايي، آمريکا وايران سمت وسوي ديگري پيدا کند. ديدار لاريجاني وسولانا در تهران مشخص خواهد کرد که چنين مذاکراتي تا چه حد مي تواند مسير پرونده هسته اي ايران را از حالت بحراني به حالت عادي برگرداند.