بی‌بی‌سی: کاوه اميدوار
پالایشگاه های داخلی با وجود طرح پیشین دولت برای جیره بندی، فقط توانسته اند پاسخگوی رشد مصرف باشند ولی نتوانسته اند از حجم واردات بنزین کم کنند
با تمام شدن بودجه واردات بنزین، دولت ايران لایحه ای برای تامین بودجه بنزین وارداتی تهیه کرده و به گفته مقامات دولتی سهمیه بندی بنزین با تاخیری سه ماهه انجام خواهد شد.
لایحه جدید برای دریافت مجوز واردات بنزین در حالی تهیه شده است که قرار بود با تمام شدن بودجه واردات بنزین، این ماده سوختی در نیمه دوم سال به صورت جیره بندی در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد.

اما اکنون به نظر می رسد نگرانی از پیامدهای اجتماعی و اقتصادی باعث شده تا دولت با وجود اصراری که بر عملی کردن این کار داشت، فعلا از اجرای این طرح چشم پوشی کند.

محمد رضا نعمت زاده مدیر عامل شرکت ملی پالایش ايران و پخش فرآورده های نفتی از تامین منابع مالی برای واردات بخشی از بنزین مصرف خبر داده و گفته است که لایحه ای برای دریافت مجوز تامین ارز واردات بنزین تهیه شده است که به زودی تقدیم مجلس می شود.

آقای نعمت زاده گفت: “چون نمی توانیم نیاز جامعه را برآورده کنیم، وزارت نفت مجبور است واردات بنزین را ادامه دهد و مجوز های لازم را بگیرد.”

مصرف بنزین در ایران با رشدی بیش از 10 درصد مواجه است و بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده مصرف بنزین در ایران به 73 میلیون لیتر در روز رسیده است که 30 میلیون لیتر آن از طریق واردات تامین می شود.

پالایشگاه های داخلی با وجود طرح پیشین دولت برای جیره بندی، فقط توانسته اند پاسخگوی رشد مصرف باشند ولی نتوانسته اند از حجم واردات بنزین کم کنند.

زنگ خطر

ارزان بودن بنزین، افزایش حداقل یک میلیون خودرو در سال و وجود بیش از سه میلیون خودروی فرسوده از عوامل رشد مصرف بنزین به حساب می آید

آقای نعمت زاده از رقم پیشنهادی دولت ابراز بی اطلاعی کرده اما برخی گزارش ها حکایت از آن دارد که دولت از مجلس خواسته است با اختصاص 5/3 میلیارد دلار دیگر از محل حساب ذخیره ارزی برای واردات بنزین موافقت کند.

بودجه 5/2 میلیارد دلاری واردات بنزین در سال جاری تمام شده و اگر مجلس با این بودجه موافقت کند امسال ایران شش میلیارد دلار از درآمدهای خود را صرف واردات بنزین خواهد کرد.

به این ترتیب ایران ماهانه 500 میلیون دلار فقط برای واردات بنزین هزینه خواهد کرد.

ارزان بودن بنزین، افزایش حداقل یک میلیون خودرو در سال و وجود بیش از سه میلیون خودروی فرسوده از عوامل رشد مصرف بنزین به حساب می آید.

دولت ايران در نظر دارد در سه سال آینده با توسعه پالایشگاه های موجود و ایجاد حداقل سه پالایشگاه جدید حدود 100 میلیون لیتر بر ظرفیت تولید بنزین بیافزاید و تولید بنزین را به حدود 140 میلیون بشکه در روز برساند.

اما مشکل اصلی این است که احداث پالایشگاه جدید و توسعه پالایشگاه های موجود به زمانی بیشتر از چهار سال نیازمند است و تلاش های دولت در یک سال گذشته برای افزایش تولید بی نتیجه مانده است.

به گفته آقای نعمت زاده برای اجرای طرح های توسعه و احداث پالایشگا های جدید ایران لااقل باید 18 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند.

تامین این بودجه هنگفت مشکل بزرگتری است که پیش روی دولت قرار دارد زیرا دولت امکان تامین چنین بودجه ای را وجود ندارد و شرکت های خارجی نیز به دلیل وضعیت خاص پرونده هسته ای ترجیح می دهند برای از سر گیری یک همکاری تازه و مشارکت در این زمینه تا روشن شدن وضعیت، فعلا دست نگهدارند.

شرایط دشوار

با این حال دولت در حالی لایحه جدید واردات بنزین را تهیه کرده که مهلت شورای امنیت برای تعلیق غنی سازی در تمام شدن است و نگرانی های عمومی در باره احتمال تحریم هر روز بیشتر می شود.

ایران تمایلی برای تعلیق غنی سازی نشان نداده و برخی کارشناسان احتمال تحریم را جدی می دانند مگر آنکه در آخرین لحظات اتفاقات تازه ای رخ دهد.

اگر این پیش بینی درست از آب در آید، تامین بنزین وارداتی به پاشنه آشیل دولت تبدیل خواهد شد و ایران در خرید و تامین بنزین وارداتی به دردسر خواهد افتاد.

به همین دلیل دولت برای مقابله با تحریم احتمالی ذخیره بنزین خود را نسبت به سال گذشته 5/2 برابر افزایش داده و از 600 میلیون لیتر به یک میلیارد و 700 میلیون لیتر افزایش داده است.

اما این ذخیره برای کمتر از یک ماه کافی است و به عقیده کارشناسان اقتصادی در صورت تحریم، دولت ناچار خواهد شد برنامه جیره بندی بنزین را عملی کند.

البته طرح کارت هوشمند بنزین تا سه ماه آینده قابل استفاده نیست ولی اگر دولت در شرایط دشوار قرار بگیرد ممکن است برنامه سهمیه بندی از طریق کوپن را در دستور کار قرار دهد.