پیک ایران:
معجون بي ثباتي قومي در ايران
برندا شيفر روز نامه اينتر نشنال هرالد تريبون
ترجمه : ياشار عليخاني
كمبريج ماساچوست : ندين شهر ترك نشين شمالغرب ايران شاهد برگزاري تظاهرات عليه كاريكاتور توهين اميز منتشر شده در روز نامه دولتي ايران عليم اذربايجانيها بود.در اين كاريكاتوراذربايجانيها به سوسك گيجي تشبيه شده اند .يك شنبه هفته قبل هزاران نفر در مقابل مجلس ايران تحمع كرده و خواستار رسميت زبان تركي و امزش اين زبان در مدارس شده ا ند.اين تجمع با حمله نيروهاي امنيتي و دستگيري صدها نفر از از تظاهر كنندگان خاتمه يافت.
توده عظيم ملت آذربايجان طي روزهاي اخير به اين كاريكاتور اعتراض كردند تا چند قومي بودن ايران به تمام جهانيان ثابتشود. چرا اين امر ( چند قومي بودن ايران ) قبلا كمتر مورد توجه غرب بوده است . اين در حالي است بيش از نصف جمعيت ايران را اقوام غير فارس تشكيل مي دهند . تصميم گيرندگان سياست غرب بايد فاكتور اقوام را در محاسبات خويش مورد توجه خاص قرار دهند .
چرا كه اين عامل مهم در ثبات آينده رژيم نقش بسيار موثري خواهد داشت . آذربايجاني ها ، كردها ، عربها ، بلوچ ها و تركمن ها در نقاط مرزي و در مجاورت كشورهاي آذر بايجان ، عراق ، تركمنستان ، افغانستان و پاكستان زندگي كرده و از اكثريت كشورهاي مجاور تاثير مي پذيرند و در روابط دو جانبه ايران با اين كشورها نقش موثري دارند.
اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه آذربايجاني ها يك سوم جمعت ايران را تشكيل مي دهند . ايران از اين بيم دارد كه حضور جمهوري آذربايجان مقتدر باعث ايجاد ناآرامي در بين آذربايجا نيهاي ايران شدذه و منجر به بي ثباتي ايران شود از اينرو ايران در بحران قره باغ كوخستاني از ارمنستان حمايت كرده و هنوز هم اين حمايت ادامه دارد.
تركمن ها و كردها در دولت عراق در حال ايفاي نقش هستند و اين در حالي است كه بسياري از اقليت هاي قومي ايران خواستار احقاق حقوق ابتدايي خويش هستند.
طي شش ماه اخير دست كم سي نفر از كردها كشته و صد ها نفر بازداشت شده اند. كردها تقريبا 10 درصد جمعيت ايران را تشكيل مي دهند .طي سال قبل استان خوزستان شاهد بروز تعدادي حمله تروريستي بود . طي اين سالها نيروهاي امنيتي ايران چندين نفر را به قتل رسانده و بسياري از اعراب اين استان را بازداشت كرده اند. طي ماههاي اخير تعدادي از مردم بلوچ توسط نيروهاي امنيتي دستگير و يا به قتل رسيده اند.
درحالي كه ايران خواستار رهبري جهان اسلام است كمترين اهميتي براي احقاق حقوق اقليت هاي اين كشور قائل نيست . اقليت هاي قومي ايران نمي توانند به زبان مادري تحصيل كنند ، كانال تلويزيون خصوصي تاسيس كنند ، مطبوعات آزاد به زبان خود داشته باشند ، بايد مطبوعات به زبان فارسي منتشر شوند .
نماينده ويژه كميسون حقوق بشر سازمان ملل متحد در اين مورد اعتقاد دارد : بر خورد حكومت ايران با اقليت ها با آيين نامه كنوانسيون بين اللملي حقوق مدني و سياسي در تضاد كامل است .
حكومت تهران فعاليت هاي اقوام را به بهانه تجريه طلبي سركوب مي كند . اين در حالي است كه احاق حقوق فرهنگي و زباني نميتواند منجر به تجريه كشور شود و حتي نمي تواند عامل بي ثباتي حكومت ايران گردد.
اقليت هاي قومي خواستار احقاق حقوق خويش در چهارچوب ايران هستند.
احمدي نژاد آمريكارا به خاطر برگزاري تظاهرات ملت آذربايجان سرزنش كرده و اين در حالي است كه آمريكا هيچ نقشي در برگزاري اين تظاهرات نداشته است.
هيچ نيروي خارجي نمي تواند بين اقوام ساكن ايران تفرقه ايجاد كند مگر احساس فقر و تبعيض كه از طرف حكومت مركزي ايران به آنها اعمال مي شود. بسياري از فعالين قومي بر اين عقيده هستند كه ايران بخاطر مسئله هسته اي در انزار قرار گرفته است.
تصميم گيرندگان سياست غرب بايد نگاه ويژه اي به نقش اقوام در پايدار حكومت ايران داشته باشند چرا كه خواسته هاي سياسي اقوام ايراني در حال گسترش است .
دكتر براندا شيفر
مدير مركز تحقيقات درياي خزر دانشگاه هاروارد
.ارد و نويسنده كتاب مرزها و برادري : ايران و چالش هويت آذربايجانيان
جمعه 2 ژزوئن 2006 ژ-12 خرداد85
http://www.iht.com/articles/2006/06/02/opinion/edshaffer.php