روز:
امیدمعماریان

همزمان با آشکار شدن نگرانی های تهران از تهديدهای افزايش يابنده آمريکا به حمله نظامی مقامات اروپائی با واشنگتن همصدا شده و شرايط را برای تصويب قطعنامه ای عليه ايران در شورای امنيت سازمان ملل آماده می کنند. به نظر اين کشورها تنها از طريق برقراری نوعی تحريم می توان آمريکا را از حرکتی تندتر عليه ايران منصرف ساخت.

در آستانه پايان مهلت و فرارسيدن زمان تشکيل جلسه شورای امنيت و تصميم گيری درباره ايران، ايران علاوه بر ارسال نامه ای برای کوفی عنان، نرمش بيشتری از خود به نمايش گذاشته است. درحالی که در روزهای گذشته اعلام شده بود درصورت اقدام علیه ایران درشورای امنیت، ایران ازپیمان ان پی تی خارج می شود، علی لاریجانی روز دوشنبه درجمع دانشجویان اعلام کرد ایران تا مجبور نشود از این پیمان خارج نخواهدشد. وی همچنین منکر مخفی کاری در برنامه هسته ای شده است. اين پاسخی است به مهم ترين بخش از گزارش اخير برادعی که ایران همچنان در برخی ازبخش های برنامه هسته ای از پاسخ دادن به سوالات بازرسان خودداری کرده است.

با توجه به اظهارات روزهای گذشته کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا مبنی براینکه درصورت عدم توافق درشورای امنیت ایالات متحده ممکن است راه خود در پیش گیرد ودر خصوص تحریم ویا دیگر اشکال منزوی سازی ایران اقدام کند، حساسيت های جهانی معنا پیدا می کند. کاندولیزا رایس تصریح کرده است که امریکا صدور قعطنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل را در نظر دارد که براساس فصل هفتم منشور سازمان ملل باشد. درچنین صورتی، امکان استفاده از تحریم ویا حتی حمله نظامی برای متوقف کردن ایران وجود خواهد داشت.

امریکا از هم اکنون از تحریم های هوشمند علیه ایران سخن گفته است. استفاده از فصل هفتم منشور همان موضوعی است که چین وروسیه را به مقاومت برای صدور قطعنامه ای با استفاده از این فصل ازمنشور، واداشته است. چین وروسیه هراس دارند که ماجرای عراق در ایران نیز تکرار شود واستفاده از فصل هفتم منشور سازمان ملل ، بهانه ای شود برای آمریکا تا در صورت نارضایتی از شرایط رابطه با ایران، به حمله نظامی اقدام کند. این درحالی است که طی روزهای گذشته تماس های دیپلماتیک ایالات متحده ومقامات چین وروسیه نیز افزایش یافته است. گفت وگوی تلفنی بوش و پوتین دو روز قبل از این که اجلاس سران کشورهای صنعتی برپا شود نیز در همین راستا قابل ارزیابی است.

تغییر دیگری که طی روزهای گذشته در رابطه ایران با آمریکا پدید آمده است به فراموشی سپردن مذاکره دوکشور بر سرمساله عراق است که عملا با توجه به شرایط به وجود آمده به نظر می رسد امکان تحقق نداشته باشد. با توجه به انتخابات در دولت عراق وخبرهایی که در خصوص خلع سلاح برخی از گروه های مسلح وهمچنین کاهش ناآرامی در عراق می رسد وهمچنین بحرانی شدن پرونده ایران به نظر می رسد چنین مذاکراتی اگر نه برای همیشه ، اما تا آینده ای نامعلوم به تعویق خواهد افتاد. سخنان آصفی سخنگویی وزارت خارجه که “در مذاکره با امریکا خیری نیست”، بازتاب نگاهی است که هم اکنون مسئولین جمهوری اسلامی ایران به موضوع مذاکره با آمریکا دارند. مقامات ایرانی انتظار داشتند پیش از فرارسیدن مهلت یک ماهه شورای امنیت سازمان ملل مقدمات چنین مذاکره ای فراهم آیند. مذاکره ای که در محافل داخلی ایران بحث زیادی ایجاد کرد وبه اعتقاد بسیاری سرآغازی برای گفت وگو با آمریکا بر سرمسائل مختلف فیمابین بود.

در ماه های گذشته مقامات آمریکایی در سفرهای مختلفی به کشورهای همسایه ایران کوشيدند با انتقال نگرانی هائی به آنان، آن ها را عليه برنامه های جاه طلبانه ايران بسيج کند. گرچه در جريان سفر امير قطر به تهران سخنی از اين موضوع به زبان نيامده است. اما طی روزهای گذشته وزیر خارجه پاکستان گفته بود که اگر آمریکا ایران را تحریم کند پاکستان این تصمیم تبعیت خواهد کرد.

کشورهای منطقه ایالات متحده را ازحمله نظامی به ایران و يک ماجراجوئی جديد برحذر می دارند ، اما افزایش حجم سرمقاله ها مطالبی که در نشریات کشورهای عربی وبه خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس برعلیه ایران وبه خصوص برنامه هسته ای تهران منتشر می شود به نظر می رسد که آمريکا تا حدودی در جلب موافقت اين کشورها با تدارک خود موفق شده باشد.