روز زن تجمع 8 مارس: پارک دانشجو، چهارشنبه هفدهم اسفند از ساعت چهار تا پنج بعد از ظهر
رادیو صدای آلمان
گروههاى فعال در عرصه حقوق زنان امسال تدارك گسترده‌اى براى مراسم هشت مارس، روز جهانى زن ديده‌اند. آنها با مجموعه متنوعى از سمينارها، جلسه‌هاى بحث و گفتگو، مرور فعاليت‌هاى پارسال تا امسال و اجراى تئاتر و موسيقى و نمايش فيلم به پيشواز گرامی‌داشت اين روز رفته‌اند. نقطه عطف اين مراسم، تجمع گروههاى مختلف در پارك دانشجو خواهد بود كه قرار است چهارشنبه هفدهم اسفند از ساعت چهار تا پنج بعد از ظهر انجام شود. محبوبه عباسقلى‌زاده از برنامه ريزان اين مراسم، در مصاحبه با ”دويچه وله” به توضيح حال و هواى اين تلاش ها پرداخت.
مصاحبه: مهيندخت مصباح
خانم عباسقلى‌زاده امسال اسامى تازه‌اى در برگزارى مراسم هشت مارس به چشم می‌خورد، از جمله “هم‌انديشى زنان” يا “هواداران حركت جهانی زنان” در ايران. اين گروهها فصل مشترك‌شان چيست و بر چه اساسى تشكيل شده‌اند؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: هم انديشى زنان در واقع فوروم و تشكلى از زنانى است كه در جنبش زنان هستند، يا به صورت فردى يا دانشگاهى فعال هستند. آنها اكثرا از سازمان‌هاى غيردولتى و ان جى اويى هستند. اين گروه مدتهاست دارد كارمی‌كند واز سه سال پيش به اينطرف فعال بوده و حتى در تجمع‌هايى كه روزهاى ويژه زنان بوده در هشت مارس يا روزهاى قبل از انتخابات اخير رياست جمهورى و اعتراض به اينكه چرا زنان نمی‌توانند كانديد شوند براى اين انتخابات و يا ممانعت از ورود آنها به استاديوم‌هاى ورزشى و يا نقض حقوق زنان در قانون اساسی اعضاى گروه هم انديشى بوده‌اند. اما از هواداران گروه ديگر من خبر ندارم و اصولا گروهى نيستند كه ما هنوز شناختى از افراد آنها داشته باشيم.
اين برنامه هشت تا هشت كه مركز كارورزى سازمان‌هاى غير دولتى زنان به همراه موسسه راهى مبتكرش هستند جدا از اين گروهها هست؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: نخير. در واقع گروه‌هايى كه عضو هم انديشى زنان هستند بطور جداگانه برنامه‌هاى متنوعى دارند. همانطور كه ما اين برنامه هشت تا هشت را داريم گروه‌های ديگرى كه عضو هم انديشى هستند برنامه‌هاى ديگرى را از امروز شروع كرده‌اند كه تا فردا هشت مارس ادامه دارد اما همگى فردا از ساعت چهار تا پنج در پارك دانشجو جمع می‌شويم.
ممكن است با توجه به اينكه برگزارى مراسم مجوز لازم دارد، برايتان ايجاد مانع كنند؟
محبوبه عباسقلى زاده: برگزارى مراسم قانونا در فضاهاى سربسته مجوز وزارت كشور را لازم ندارد. ممكن است مجوز اماكن را كه متعلق به شهردارى و نيروى انتظامى است لازم داشته باشد اما مجوز اداره سياسى وزارت كشور را لازم ندارد. ولى تجمع‌هايى كه در فضاهاى باز هست، چنانچه طبق نظر اداره سياسى مخل امنيت باشند، آنها بايد با مجوز رسمى وزارت كشور باشند. اما تجمع فردا در پارك دانشجو به دليل اينكه اعتقاد ما اينست كه يك تجمع مدنى و مربوط به زنان است، ربطى به امنيت ملى و بحث‌هايى ندارد كه در خط قرمر اداره سياسى هست. در نتيجه ما نيازى به مجوز نداريم كه اينكار را بكنيم. در واقع اين هم يك اعتراض مدنى است به اينكه براى هر كارى كه جنبه اجتماعى هم دارد ما نبايد اجازه بگيريم. بايد اين فضا براى ما باز باشد.
خانم عباسقلى زاده امسال اولين هشت مارسى است كه بعد از روى كار آمدن دولت جديد برگزار می‌شود. تفاوت‌هاى‌هاى امسال با پارسال را در چه می‌بينيد؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: من می‌توانم در اين ببينم كه الان نظارت و نگرانى دستگاه‌هاى امنيتى از پارسال بيشتر است. اين برمی‌گردد به روش‌هاى امنيتى دولت جديد و يا شايد برگردد به تجربه تجمع اعتراضى كه جلوى دانشگاه بوده است. بعضى دانشگاهها برنامه‌هاى هشت مارس را حتى در سطح شهرستانها لغو كرده‌اند، و نامه‌هاى رسمى از طرف وزارت علوم و رياست دانشگاهها بوده براى اين ممانعت، و حتى در بعضى اماكن فرهنگى كه ديروز قرار بود برنامه اى برگزار شود، مثل سالن ورشو ، اجازه ندادند. اين ممانعت‌ها پارسال نبود و فضاهاى دانشجويى واقعا براى هشت مارس باز بود. ولى از طرفى، ظرفيت و توانايى و تجربه زنان و افراد در اين تجمع‌ها بيشترشده و در واقع ما اكنون چالشى داريم بين اين ظرفيت‌ها كه پيشرفت كرده و مقاومت‌هايى كه از سوى دولت می‌شود. براى نمونه من را امروز اداره سياسى فرماندارى تهران احضار كرده بود براى اداى پاره‌اى توضيح‌ها پيرامون تجمع فردا و اخطار اين كه اين نشست مجوز ندارد و اگر برخوردى شد به خاطر نداشتن مجوز است. من هم گفتم اولا جنبش زنان، جنبشى نيست كه يك نفر يا چند نفر رهبر داشته باشد كه شما فكر كنيد با آنها حرف بزنيد قضايا حل می‌شود، بلكه موضع جمعى و عمومى ما و خودجوش است و در عين حال چون اين ذاتا يك تجمع مدنى و اجتماعی هست، قانونا نمی‌توانيم بگوييم اين يك كيس سياسى است كه شما با اين اينگونه برخورد كنيد. معلوم است كه اينها موافق نيستند با اين تجمع‌ها و من نمی‌دانم فردا چه پيش خواهد امد.
البته پارسال و پيرارسال هم در دولت قبلى مشكلاتى براى شما ايجاد شد و حتى حمله كردند و متفرق‌تان كردند…
محبوبه عباسقلى‌زاده: بله! آن وقت باز هم خودآگاهى اجتماعى اينقدر وسيع نشده بود. اين تفاوت هست كه الان يك مقدار عمومى‌تر و وسيع‌تر شده است.
شما الان با توجه به اين كه فضا تغيير كرده و اخيرا تهديد‌هايى عليه ان جى او‌هاى زنان صورت می‌گيرد. دورنماى كارخود را چگونه می‌بينيد؟ اين جنبش چقدر رشد كرده از اين نظر كه متناسب با اين شرايط محدود كننده به كار خود ادامه بدهد؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: اتفاقا به دليل بحران‌هاى سياسى و اجتماعى كه بوده از پارسال تا حالا جنبش زنان رشد بيشترى كرده است اما آن چيز كه بارز است اينكه خودآگاهى اجتماعى و عمومى‌تر شدن جنبش در سطح بيشترى ديده می‌شود. در سطح ساختار جنبش اگر بخواهيم ببينيم كه چقدر انسجام و سازماندهى دارد، شك نيست كه تجربه‌هاى مشترك و وجود چنين تجمع‌هايى هست كه می‌توان اين چنين ساختارى را ايجاد كند و الان ائتلاف‌ها وهمبستگى‌اى كه ميان جنبش زنان وجود دارد به‌رغم انديشه‌ها و تاريخ‌هاى مختلف، اين خودش نشان دهنده رشد وسيع آن است كه شايد ما آن را فقط در مشروطه در تاريخ ايران داشته باشيم.
آيا می‌شود نتيجه گرفت عليرغم اينكه شنيده می‌شود حالتى از سرخوردگى و بى‌تفاوتى در آحاد جامعه وجود دارد، زنها نااميد نشده‌اند و شايد بخاطر تشديد فشارها، حتى انگيزه‌هايشان بيشتر شده؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: بله! من می‌توانم اينرا دستكم در سطح زنان فعال تاييد كنم! به دليل اين كه بحث ما بيشتر بحث هويت اجتماعى است، تعريفى كه از خودمان داريم. اينكه چه هستيم و چه می‌خواهيم بكنيم. هر كدام از ما بحاطر فشارها، بازجويى‌ها و محدوديت‌ها، در يك مرحله انتخابى قرار گرفته‌ايم كه بالاخره دوست داريم به اين شكل فعاليت بكنيم و هزينه‌ها را هم پرداخت كنيم يا نه! الان افرادى كه فعال هستند در اين حوزه، پاى اين هزينه‌ها ايستاده‌اند. الان چالش اصلى ما، حقوق زنان و رفع تبعيض از زنان است. طبيعى است كه اين با ساختار قدرت چالش‌هايى دارد اما معنى‌اش اين نيست كه ما يك پروژه مشخص سياسى براى جابجايى قدرت داريم. حرف ما اينست: هر كس كه قدرت را دارد، بايد اين ظرفيت را در ساختار حكومتى تقويت كند تا بتواند حقوق زنان يا مشاركت آنها درتصميم‌گيرى‌ها را تحمل كند. درمرحله قبل، دولت چون مسامحه بيشترى داشت، می‌توانست در برخى حوزه‌ها ما را بيشتر تحمل كند. الان دولت در برخورد با مشاركت زنان و سهم آنها از قدرت تغيير رويه داده كه آنها به خانه برگردند و در واقع در خانواده بعنوان مادرتعريف شوند. اين خودش مقاومتى است كه دولت در برابر ما می‌كند. اما ما اميدواريم كه با توجه به اعتراض‌هايى كه می‌كنيم و امثال فرصت‌هايى چون هشت مارس، اينها بتوانند محدوديت‌هاى موجود را به چالش بكشانند.
طبيعى است امثال شما با ميانگين سنى متوسط ، در راه حقوق زنان فعال باشيد. اما آيا شما توانسته‌ايد دختران جوان و نسل جديد را جذب كنيد كه مانند شما به حقوق و جايگاه زن فكر كنند؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: اتفاقا جامعه ايران يكى از نوادر جوامعى است كه جنبش زنان و حتى خودآگاهى فميسنيتى‌اش در بخش جوان هم تسرى پيدا كرده، در حاليكه عموما در كشورهاى ديگر زنان ميانسال در اين حوزه فعال هستند. شايد نحوه اتصال ما و يا انگيزه‌هاى نسل ما در جنبش زنان با نسل جوان متفاوت باشد. آنچه در مورد جوان‌ها می‌تواند صادق باشد بحث حقوق شهروندى است. مثل تلاش براى ورود به استاديوم‌های ورزشى. آنها دنبال اين هستند كه از طريق جنبش زنان به حقوق شهروندى خود برسند. در واقع تبعيض بر عليه خود را در حوزه حقوق شهروندى جستجو می‌كنند.
خانم‌ها در شهرستانها چه می‌كنند و اصولا ان جى اوهايی كه متمركزند در مركز، اينها براى شهرستانها چه برنامه‌هايى دارند؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: اتفاقا دختران جوان بخصوص دانشجوها الان فعاليت خيلى زيادى در سطوح دانشگاهى دارند در شهرستانها و اكثر مراسم هشت مارس از طريق گروههاى دانشجويى دختر يا دختر و پسر بوده اما متاسفانه بخاطر دستورالعمل وزارت علوم كه براى هشت مارس در مراكز دانشگاهى برنامه نباشد، اين برنامه‌ها اكثرا لغو شده. سالهاى قبل ما در تهران كمتر می‌توانستيم وقت بگذاريم و مرتب از شهرهاىمختلف دعوت می‌شديم و در هفته هشت مارس مرتبا از اين شهر به آن شهر در حال حركت بوديم. امسال در تهران تمركز بيشتر است.
با توجه به اينكه گفتيد جنبش زنان دارد براى شرايط موجود بسيج می‌شود و ظرفيت‌هايش افزايش پيدا می‌كنند، آيا نمی‌شد در شهرستانها رويكردهاى ديگرى انتخاب شوند حتى در خانه‌ها و بصورت جشن و محفل مراسم بگيريد؟
محبوبه عباسقلى‌زاده: نخير! من اعتقادم به شدت برخلاف اين است. من عرض‌ام اينست كه سالها هشتم مارس بصورت محفلى و در خانه‌ها برگزار شده. بازگشت به گذشته جايز نيست و حق همه زنهاست. بايد در فضاى عمومى برگزار شود و اين حق شهروندى ماست كه اين روز را در فضاهاى عمومى برگزار كنيم و حتى در فضاهاى ورزشگاهى بزرگ اين كار را بكنيم و چالش ما اين هست كه مقاومت كنيم تا حضور خود را عمومى اعلام كنيم. ديگر نمی‌رويم در پستوها!
پیام برای این مطلب مسدود شده.