سودای مکالمه:

جايي خواندم كه چند ماه ديگر نتيجه تحقيقات چند ساله و سرمايه گذاري هاى كلان آمريكا در تسليحات با انرژي متمركز (Directed Energy Weapons) به توليد انبوه مي رسد. اينكه اين نام نجيب و تميز چه چيزها پشت سرش دارد را گمانم فقط در فيلم هاى تخيلى بشود به تصوير كشيد ، اما تقابل اين خبر با جنجالي كه بر سر برنامه هسته اي ايران به پا شده شأن نزول اين پست و تحقيقاتي است كه براي نوشتنش انجام دادم!

فكر اوليه توليد اينگونه تسليحات ، با انفجار اتمي كه آمريكا در سال 1962 انجام داد به ذهن محققان رسيده.چرا كه از جمله ضايعات اشعه گاماى توليدشده بر اثر آن -تنها ظرف چند دهم ثانيه- از كار انداختن ايستگاه هاي راديويى تا فاصله 1200 كيلومترى بود. با پيشرفت تكنولوژى البته محققان پي بردند كه بدون انفجار هسته اي هم مي توان به چنين نتيجه اى و حتي در مقياسي بسيار وسيع تر رسيد. در هر حال مي گويند پايه تحقيقاتي كه بعدها در Kirtland ، پايگاه نيروي هوايي آمريكا در Newmexico ادامه يافت و البته هنوز هم در جريان است همين بود. با مزه اين است آمريكا كه حمله 11 سپتامبر را بهانه اي براي تمام سياست هاى چند سال اخير خود قرار داده ، وزارت دفاعش در مارس 2000 يعني پيش از حمله به برج هاي تجارت جهاني در گزارشي به كنگره اعلام كرده كه آماده عمليات تهاجمى و دفاعى با سيستم (HEL) يا تسليحات بر پايه ليزر پرقدرت است.

ظاهرا مقامات نظامى آمريكا در مورد منتهاى قدرت اين تسليحات مايل به صحبت نيستند اما مشخص است كه اين تسليحات با اشعه مايكرو ويو و ليزر كار مي كنند و مي توانند سيستم هاى الكترونيكي (مثل فرودگاه ها ، مراكز فرماندهي و ….) را از كار بيندازند يا افراد را با ايجاد دردى تحمل نكردني – در خوشبينانه ترين حالت البته- از پا درآورند .ميزان تخريب كاملا بسته به زمان تابش اشعه روي هدف بخت برگشته است (آنهايي كه گوشت را براي باز كردن يخ در دستگاه مايكروويو چند ثانيه اضافي گذاشته اند مي دانند چه بلايي سر گوشت بيچاره مي آيد).همين باعث شده وزارت دفاع امريكا از طرفداران اين نوع اسلحه باشد چرا كه مي توانند ادعا كنند لزوما اسلحه اى كشنده نيست.. تنها دو تانيه تماس اشعه با پوست بدن سلول هاي زير پوست را به دماى 51 درحه سانتيگراد مي رساند . اشعه از ديوار رد ميشود بنابراين پناه گرفتن و پنهان شدن چندان به كار نمي آيد. و البته اين همان تكنولوژى است كه دانلد رامسفلد وزير دفاع آمريكا در آستانه جنگ در عراق به آن مي نازيد و تلويحااز تصرف ساده خاك عراق با اتكا به آن صحبت كرد .

اين تكنولوژى توسط شركت آمريكايي Raytheon به دولت آمريكا تحويل داده شده و از آنجا كه اساس قدرت تخريب آن بر اساس توليد اشعه است خيلي راحت قابليت كارگذاشتن در كلاهك موشك و يا بمب را هم دارد. در عين حال سيستم فضايي اين نوع اسلحه كه روى ماهواره ها سوار مي شود مي تواند موشك هاي قاره پيما را در ميانه راه ردگيرى و نابود كند. نوع زميني آن مي تواند اطراف تاسيسات نظامي يا شهرى مثل نيروگاه ها كار گذاشته شود و هر سيستمي را كه قصد هدف گرفتن اين تاسيسات را داشته باشد نابود كند. آخرين ردى كه درباره به كارگرفته شدن اين اسلحه ها در ميدان هاى جنگ پيدا كردم مطلبي در اكونوميست بود در سال 2003 كه آن زمان خبر از برنامه هاى آمريكا براى سوار كردن اين تسليحات بر روى جيپ هاى ارتش خود در عراق بود . با اين همه مجله American Science نوشته كه اين نوع تسليحات روي جيپ هاي Humvee در حال حاضر كار گذاشته شده اند . Raytheon نام اين تكنولوژي را گذاشته Active Denial Technology كه شايد بتوان آن را تكنولوژى متفرق كردن هوشمند ترجمه كرد (فارسي دانان لطفا معادل بسازند) اما براي من بيشتر “تكنولوژى به غلط كردن بنداز فعال” معني مي دهد!

اشعه هر كسي را كه سر راهش باشد در خوشبينانه ترين حالت متفرق مي كند اما آنطور كه American Science نوشته با توجه به دامنه متفاوت دمايي كه مي تواند در بدن فرد ايجاد مي كند مي تواند هدف را مثل يك بشقاب غذا در مايكرو ويو بپزد. اما در زمان كوتاه تر بينايي فرد و حافظه كوتاه مدت را از بين مي برد ، درد شديد در اندام دروني بدن از جمله بيضه ها ايجاد مي كند و در عين حال كاركرد اندام داخلي را مختل مي كند. هدف نهايي آقايان البته كار گذاشتن اين تسليحات بر روي مدار زمين در نقاط مختلف است تا بتواند ظرف چند ثانيه به كار بيافتد تا هر كاري كه به ميل مبارك بود انجام بدهند.

اكونوميست مي نويسد وزارت دفاع اسراييل و ارتش آمريكا در سال 1996 شروع به طراحي و عملياتي كردن برنامه ضد موشك بر اساس HEL كردند كه از آن زمان تا به امروز موفق ترين برنامه ضد موشك تاريخ است.

از دلايل ديگر سرمايه گذاري آمريكا روى اين تسليحات يكي پايين آوردن تلفات خوديست كه ارتش آمريكا در عراق ثابت كرد در آن تخصص ويژه دارد . آمريكايي ها اسم اين ضعف را گذاشته اند مشكل برادر كشي! و البته شايد نقطه قوت اصلي آن كم هزينه بودن آن است. در حاليكه شليك هر موشك Sparrow چيزي حدود 125 هزار دلار و هر فروند موشك كروز Tomahawk حدود 600 هزار دلار هزينه دارد ، شليك با موشك هاى HEL تنها هشت هزار دلار خرج بر ميدارد.

جزييات زيادى درباره اين تكنولوژى پيدا كردم كه از حوصله اين پست خارج است اما با مطرح كردن آن تنها يك هدف داشتم. من كه سالهاى كودكي ام را با شمردن بمب هايي كه هواپيماهاي عراقي بر سرمان ميريختند و دويدن در سنگرهاي سيماني مدرسه گذرانده ام دل پري از جنگ دارم. پدرم هنوز بعد از اين همه سال بيشتر از ده ثانيه نمي تواند از آن روزها حرف بزند و گريه امانش را مي برد.اما در دنيايي كه زورمندانش قصد قورت دادن كشورهاي ديگر را مي كنند و ژست فرزانگي و اخلاق مدارى مي گيرند واقعا بايد نگران بازى هايي بود كه به اسم جامعه بين المللي پياده مي شود و به يك كلام وا داد؟

منابع: Space Weapons For Earth Wars نوشته Leonard David, Senior Space Writer
Scientific American, February 18, 2003
The Economist (2003): Feb. 1st-7th

Report of the High Energy Laser, Executive Review Panel, Department of Defence

Laser Master Plan, March 2000