روز: شهرام رفیع زاده : یکی از اعضای کمیسون فرهنگی مجلس هفتم از تشکیل کمیته ای در وزارت ارشاد برای کنترل لباس و مد خبر داد. تشکیل کمیته نظارت بر مد و لباس در حالی اعلام شد که در روز های اخیر برخی از گروه های تندرو و از جمله روزنامه جمهوری اسلامی، نسبت به لباس دوندگان زن ایرانی در مسابقات غرب آسیا اعتراض کردند.
روزنامه جمهوری اسلامی در این مورد نوشت: “انتشار تصاویر دوندگان زن ایرانی شرکت کننده در مسابقات غرب آسیا [قطر] در مطبوعات و برخی پایگاه های اینترنتی موجب اعتراض مردم شد. پوشیدن لباس های ورزشی بسیار تنگ و بعضی از آنها پیراهن های آستین کوتاه موجب توجه رسانه ها به ورزشکاران زن ایرانی گردید و انتشار تصاویر آنها بازتاب وسیعی در رسانه های خارجی در پی داشت. باعث تاسف است که در حاکمیت دولت اصولگرا سازمان تربیت بدنی اجازه چنین اقدامی را می دهد. تصاویر موجود از این صحنه ها وضعیتی دارند که روزنامه جمهوری اسلامی از چاپ آنها معذور است.”
به دنبال چاپ این خبر در روزنامه جمهوری اسلامی، محمد رهبر نماینده مجلس و امام جمعه موقت اصفهان که طراح یکدست سازی لباس در کشور نیز هست، به انتقاد پرداخت و همان سخنان را تکرار کرد و بر آن افزود: “اصلا درست نیست زنان با لباس های چسبان که اندام و برآمدگی های و برجستگی های آنان را مشخص می کند در برابر نامحرم ورزش کنند.” این نماینده آبادگر مبتکر طرحی در مجلس نیز هست که به طرح “یکدست سازی مد و لباس” مشهور شده است همچنین گفت: “به تولیدکنندگان و فروشندگان لباسهای مبتذل اخطار می‌کنم که این سخنان را جدی بگیرند و فرهنگ جامعه را مورد هجوم قرار ندهند.”

دخالت حکومت ها در لباس مردم

آقای رهبر البته آغاز کننده این ماجرا نیست. دخالت حکومت در نوع پوشش مردم در ایران سابقه طولانی تری دارد. هفتاد سال پیش در چنین روز هایی کشف حجاب در ایران آغاز شد، و زنان مجبور شدند هنگام حضور در انظار عمومی چادر و نقاب بر گیرند. با این همه بسیاری به یاد دارند که دستور دخالت حکومت در برگرفتن حجاب تنها چند سالی دوام آورد و مردمان آن کردند که دوست داشتند. در دهه های اخیر نیز، یک سال پس از انقلاب و با استقرار جمهوری اسلامی یک بار دیگر به حکومت با اعلام اجباری شدن حجاب، از زنان خواست که هنگام حضور دراماکن عمومی حجاب کامل اسلامی را رعایت کنند.این اجبار نیز در سال های بعدی به تدریج در برابر اراده مردم رنگ باخت، تا جایی که در سال های اخیر بسیاری از زنان جوان ایرانی توانستند با تغییر شکل حجاب و در واقع در قالب مقاومتی مدنی، از این اجبار نیز به سود خواسته خود بهره برداری کنند.

با این همه وقتی یک سال پیش نمایندگان آبادگر مجلس از طرحی خبر دادند که در آن وزارت ارشاد با تشکیل کمیته ای موظف شده بود بار دیگر محدودیت هایی را در نوع پوشش مردم و بخصوص زنان اعمال کند، بسیاری از صاحب نظران با اشاراتی تاریخی تلاش کردند به نمایندگان بفهمانند که تاریخ سرنوشت چنین دخالت هایی را از پیش مشخص کرده است. مجلسیان اما نه به خاطر این هشدارها بلکه به خاطر انتخاباتی که درپیش بود و برای پنهان ماندن خیلی چیزها تاخیر در تصویب و اجرای طرح ساماندهی مد و لباس را بر اجرای سریع آن ترجیح دادند. اندکی پس از در اختیار گرفتن قوه مجریه، اما باردیگر طرح ساماندهی مد و لباس در دستور کار تندروها قرار گرفت. از نخستین روز های تابستان گذشته آنها بارها در باره لزوم تغییر در نوع پوشش زنان سخن گفته اند.

یکی از کارشناسان در این باره می گوید: “در روز های انتخابات ریاست جمهوری، ستاد انتخاباتی محمود احمدی نژاد در پوستر های تبلیغاتی که منتشر کرد، خطاب به جوانان ایرانی از قول این نامزد انتخابات نوشته بود؛ من شما را با هر مدل مو، لباس و آرایشی می خواهم. اما اندکی بعد بسیاری از جوانان دانستند که این فقط یک شعار بوده است مثل همه شعار های دیگر.” این کارشناس تاکید می کند که: “فرهنگ سازی در دنیای امروز دیگر از بحث بخشنامه و طرح و لایحه فراتر رفته و به نظر نمی رسد که هیچ دولتی بتواند با چنین ابزارهایی فرهنگ سازی کند.” او با اشاره به بی توجهی نسل جوان به اراده حاکمان می گوید: “اکثریت دخترانی که متولد 58 به بعد هستند نه تنها چادر و مقنعه را دوست ندارند بلکه از آن فرار می کنند.”

مگر غیرت مرده است

بسیاری از کارشناسان تایید می کنند که آنچه در پنج سال گذشته در ایران اتفاق افتاده، با هدف رسیدن به مدل چینی تغییرات، صورت گرفته است. بسیاری از حوادث و رویدادها از سرکوب دانشجویان تا زندانی کردن فعالان سیاسی، مطبوعاتی تا همین طرح ساماندهی مد و لباس به نوعی کپی برداری از مدلی چینی تغییرات است.
وقتی در روز های اخیر یکی از سایت های نزدیک به راستگرایان با انتشار عکس هایی از زنان ورزشکار ایرانی در مسابقات آسیایی، موج تازه ای از اعتراضات تندرو ها را بر علیه نوع پوشش این ورزشکاران برانگیخت، صاحب نظران متقاعد شدند که نوبت آن است تا از این ماجرا دستاویزی برای اعمال محدودیت های عمومی درباره لباس زنان استفاده شود. و وقتی لاله افتخاری، یکی دیگر از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس، دو روز پیش خبر از تشکیل کمیته ساماندهی مد و لباس در وزارت ارشاد داد، معلوم شد پیش بینی ها نادرست نبوده و بار دیگر مردم و بخصوص زنان در یک قدمی دخالت حکومت در نوع پوشش خود قرار گرفته اند.
خانم افتخاری، اعضای این کمیته را متشکل از نمایندگان وزارت بازرگانی، صنایع، ارشاد، کمیسیون فرهنگی، اصناف، تولیدکنندگان، عرضه‌کنندگان پوشاک و تحت نظارت وزارت ارشاد معرفی کرد و درباره چگونگی فعالیت آن گفت: “این کمیته به حمایت از تولیدکنندگان می‌پردازد و طرح‌ها را در اختیار آنان قرار می‌دهد تا بتوانند لباس‌هایی عرضه ‌کنند که مطابق با طرح‌های ارائه شده باشد.” عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس هفتم افزود: “عرضه‌کنندگان موظف به عرضه این لباس‌ها هستند و نهایتاً نوبت به مصرف‌‏کنندگان می‌رسد که وقتی ببیند لباس مطابق سلیقه‌‏اش موجود است، مطمئناً از آن استقبال خواهد کرد.” این عضو کمیسیون فرهنگی افزود: “برای اینکه بتوانیم از دیدگاه‌های کشورهای اسلامی دیگر استفاده کنیم؛ نمایشگاه فصلی و دائمی برگزار خواهیم کرد تا هم ما از طرح های آنها استفاده کنیم و هم آنها از طرح‌های ما بهره ببرند.”
به گفته محمد تقی رهبر، طرح لباس اسلامی در درجه‌ اول‌ قرار است‌ در دانشگاه‌ها و ادارات‌ و مدارس‌ اجرا شود. در ادارات‌ کارمندان‌ ملزم‌ به‌ رعایت‌ پوشش‌ خواهند شد و دانشگاه‌ها نیز قرار است در صورت عدم رعایت حجاب کامل توسط زنان [و‌ لباس‌ آستین ‌کوتاه برای مردان]‌ از اعلام نمره خودداری کنند و دانشجویان را اخراج‌ یا به‌ کمیته‌ انضباطی معرفی کنند. این عضو راستگرای مجلس درباره لباس ملی و طرح حجاب هم چنین گفته است: “قصد ما احیای لباس‌ ملی و اسلامی است. لباس‌هایی که‌ در حال‌ حاضر در فروشگاه‌ها وجود دارند هیچکدام‌ در فرهنگ‌ اسلامی و ایرانی ما ریشه‌ ندارند و کسانی هم‌ که‌ اینها را می‌پوشند یک‌ عده‌ عروسک‌های خیابانی بیش‌ نیستند.”
او هم چنین تاکید کرده که: “به‌ نظر من‌ این‌ ناشی از بی‌تفاوتی مردها است‌ که‌ اجازه‌ می‌دهند همسر یا دخترشان‌ با این‌ وضعیت‌ به‌ خیابان‌ها بیایند. مثل‌ اینکه‌ غیرت‌ هم‌ در این‌ جامعه‌ از بین‌ رفته‌ است‌. اما مطمئنم‌ با اجرایی شدن‌ آن‌ و نیز موضع‌گیری محکم‌ نهادها و سازمان‌های مسوول‌ تمام‌ این‌ افراد مجبور به‌ رعایت‌ اصول‌ می‌شوند و فساد برچیده‌ می‌شود.”