امضا محفوظ

پس از صحبتهای بادامچیان دبیر سیاسی جمعیت مؤتلفه اسلامی مبنی بر تحریم تلویحی انتخابات شوراها، بسیاری از گروههای سیاسی درون نظام و حتی اعضای مؤتلفه هم با آن مخالفت کردند. در همین حال، بسیاری از گروههای مهم اپوزیسیون خارج کشور نیز مردم را به شرکت در انتخابات تشویق کردند. اما امروز در این انتخابات مهم و سراسری، اتفاقات بااهمیتی هم رخ داد که در تاریخ بیست و چندساله جمهوری اسلامی بی‌سابقه بود.

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در انتخابات شوراها شرکت نکرد. خامنه‌ای که تا روزهای آخر در این باره سکوت کرده بود، بالاخره در واپسین روزها، و آنطور که گفته می‌شود بعد از کشاکش‌هایی در بین نزدیکان خود، مردم را به شرکت در انتخابات دعوت کرد. او درعین حال نتوانست جلوی خود را بگیرد تا به تجربه ناموفق شورای شهر تهران، و درحقیقت در پوشش آن به اصلاح‌طلبان، طعنه نزند.

اما اتفاقاتی که در روز 9 اسفند افتاد، نشان از این داشت که مشکل او با این انتخابات، که درواقع اولین انتخابات بی‌محدودیت پس از خرداد 76 است، بسیار دامنه‌دارتر و بلکه خطرناک‌تر است. خامنه‌ای در مهمترین عکس‌العمل خود، تصمیم گرفت در انتخابات شرکت نکند. او که برخلاف تمامی انتخابات گذشته، در زمان انتخابات در پایتخت حضور ندارد و در استان سیستان و بلوچستان به سر می‌برد، برای همین منظور در روز انتخابات شوراهای شهر و روستا، به شهر کوچکی به نام کنارک در حاشیه شهر چابهار سفر کرد. این سفر باعث شد که او بتواند از شرکت در انتخابات بگریزد، چرا که طبق یک ماده از قانون انتخابات شوراها، افراد غیربومی نمی‌توانند در انتخاب شورای شهرهایی با جمعیت کمتر از صدهزار نفر شرکت کنند.

مسئله به همین جا ختم نشد، و رهبر جمهوری اسلامی نه تنها به این انتخابات بی‌اعتنایی کرد، بلکه تلویحا فضای انتخاباتی را تهدید هم کرد. از زمان انتصاب رهبر فعلی به این سمت، او در تمام انتخابات در اولین ساعات صبح روز انتخابات بر سر صندوق رأی سیاری که به محل سکونتش می‌آوردند حاضر می‌شد و رأی می‌داد. به‌علاوه در همین زمان با تلویزیون هم مصاحبه می‌کرد و از اهمیت انتخابات می‌گفت و مردم را شرعا به شرکت در آن مکلف می‌کرد. اما در صبح روز 9 اسفند، رهبر جمهوری اسلامی به جای صندوق رأی، در رژه مشترک نیروهای دریایی سپاه و ارتش حضور یافت، و از آنها سان دید. او در این زمان وزیر دفاع و بسیاری از فرماندهان عالی‌رتبه سپاه و ارتش را نیز به دور خود جمع کرده بود، و درحقیقت با این عمل تلویحا تمام فضای انتخاباتی و رقابتهای احزاب اصلاح‌طلب را روبروی خود و نیروهای نظامی پیرامونش نشان داد. انتخابات شوراهای امسال، تنها انتخاباتی بود که در آن برای صندوق‌های رأی رقیبی تازه پیدا شده بود: چفیه روی دوش خامنه‌ای، و لباسهای نظامی اطرافیانش.

خامنه‌ای به مانور نظامی در روز انتخابات بسنده نکرد، و درحالی که بسیاری از مقامات عالی‌رتبه کشور و مسؤولان برگزاری انتخابات با نگرانی به حضور رهبری در روز انتخابات در جمع نظامیان و معنا و مفهوم آن فکر می‌کردند، او تیر خلاص خود را هم به توجیهات ساده‌انگارانه آنها که می‌خواستند همه داستان را اتفاقی تلقی کنند، نشانه رفت. رهبر جمهوری اسلامی ساعاتی بعد از این مانور در یکی از حوزه‌های انتخابی شهر کوچک کنارک حضور یافت، و درحالی که با لحنی حق به جانب درباره بهانه خود برای عدم شرکت در انتخابات توضیح می‌داد، برخلاف تمام مسؤولیت‌ها و محدودیت‌های قانونی خود به صراحت مسؤولان ناظر انتخابات و کاندیداهایی را که برای اولین بار در دو دهه گذشته تأیید شده بودند، تهدید کرد. او از گزارش‌هایی سخن گفت که «برای من رسیده»، گزارشهایی که از تأیید غیرقانونی صلاحیت‌ها (البته به‌زعم گزارش‌کنندگان) حکایت داشت. خامنه‌ای تصریح کرد: «اگر افرادی نابجا و به خلاف مقررات، به انتخابات راه یافته باشند، انتخاب آنها اعتبار ندارد.» جالب است که ذکر شود در روز گذشته نیز روزنامه کیهان «با توجه به اینکه طبق قانون اساسی، قوه قضائیه وظیفه نظارت بر اجرای قانون را برعهده دارد» صراحتا خواستار تعقیب قضایی هیأت نظارت بر انتخابات شده بود.

روز انتخابات شوراها درحالی به پایان خود نزدیک شد که اخبار دیگر نیز موضع‌گیری بی‌سر و صدا ولی پرمعنای رهبر و اطرافیانش درمقابل انتخابات را نشان می‌داد: سیدمحمود هاشمی رئیس قوه قضائیه نیز در روز انتخابات به قم سفر کرد تا در انتخابات شبهه‌ناک شورای شهر تهران شرکت نکند. علی لاریجانی رئیس صدا و سیما نیز با برگزاری جشن پرسروصدایی به نام انتخاب قهرمان قهرمانان، در روز یک انتخابات سراسری سعی داشت توجه مردم را به خود جلب کرده و از انتخابات منحرف سازد. و صحبتهای رهبر درباره بی‌اعتباری انتخاب‌های غیرقانونی (آنهم براساس یکسری گزارش‌هایی که تازه باید بررسی شود!) تا آخرین ساعات اخذ رأی از تمام بخشهای خبری رادیو و تلویزیون پخش شد.

بدیهی است که باید در روزهای آینده منتظر موضع‌گیری‌های شدیدتر و جدی‌تری درباره انتخابات و مسائل حول و حوش آن باشیم. اما مسلما این روز در تاریخ ایران ثبت خواهد شد: روزی که رهبر نظام در انتخابات شرکت نکرد، و بلکه در میان نظامیان کشور حضور یافت تا از آنها سان ببیند. روزی که رهبر به صریح‌ترین شکل ممکن در مقابل صندوق‌های رأی موضع گرفت.