“لویی ژوانه” رئیس گروه کاری سازمان ملل متحد برای رسیدگی به بازداشت ها در ایران، در ابتدای این بیانیه مفصل ابراز خوشحالی می کند از این که بعد از 7 سال برای اولین بار هیئت کاری سازمان ملل برای رسیدگی به وضعیت نقض حقوق بشر در ایران به این کشور سفر کرده است.

آقای ژوانه تاکید می کند که این سفر فقط برای بررسی وضعیت قانونی و قضایی بازداشت ها و زندانیان در ایران بوده است. برای بررسی مطابقت نحوه بازداشت ها، نگهداری افراد در زندان، محاکمه و صدور حکم محکومیت افراد در ایران با استانداردها و روندهای بین المللی و اینکه چرا و چطور مواردی از برخورد بین مقامات حاکم و ماموران پلیس و نیروهای امنیتی با مردم سوال برانگیز بوده است.
او تاکید می کند که کمیسیون حقوق بشر اسلامی در ایران همکاری بیسابقه ای با این هیئت کاری سازمان ملل داشته است.

آقای ژوانه در این بیانیه به آنچه مشکل عدم وجود فرهنگ وکالت و روند صحیح دفاع از متهم و ارائه دفاعیه خوانده اشاره می کند و می گوید مهم ترین قسمت مشکلات این گروه به طور خاص در مورد وضعیت زندانیان سیاسی محبوس در سلول های انفرادی بوده است.

او تاکید می کند که از شروط این هیئت کاری این بوده است که خودشان محل بازدید با زندانی ها را انتخاب کنند و خودشان افراد زندانی را برای دیدار و مصاحبه انتخاب کنند.

او در ضمن از کسانی که در این تحقیقات و ماموریت به این گروه کمک کرده اند تشکر و قدردانی می کند.

زمینه های تحقیق

آقای ژوانه اشاره می کند که عملکرد قضاوت در دادگاه های انقلاب، دادگاه های ویژه روحانیت و دادگاه های نظامی، وضعیت قانونی بودن بازداشت ها و وضعیت آزادی بیان از جمله زمینه های تحقیقات این گروه بوده است.
رئیس گروه کاری سازمان ملل خاطرنشان می کند که برخلاف شایعه هایی که در این مورد مطرح شده بود، مقامات ایران به آنها بسیار احترام گذاشته اند و تمام تسهیلات را برای بازدید دقیق از تمامی اماکن مورد درخواست از جمله زندان اوین و بند 209 که سرویس امنیتی یا اطلاعاتی ایران آن را در دست دارد در اختیار آنها نهاده اند.

اما وی ابراز تاسف می کند که از آنجا که دیدار شش ساعته شان از زندان اوین در دو روز انجام شد آنها ناچار شدند ملاقات با زندانیان و خانواده هایشان در شهر یزد را لغو کنند.

آقای ژوانه در قسمتی دیگر از این بیانیه 5 صفحه ای اشاره می کند که مشکل در ایران آزادی بیان نیست بلکه مشکل پیامدهایی است که بعد از بیان مطالب سیاسی برای افراد پیش می آید و می گوید در مواردی که پیمان جهانی حقوق مدنی افراد در مورد اشخاص نقض می شود، بازداشت این گونه افراد جنبه خودسرانه و بدون ضابطه پیدا می کند، و می افزاید از آنجا که ایران به این پیمان جهانی پیوسته، بازداشت شماری از زندانیانی که با آنها ملاقات کرده ایم در این طبقه بندی قرار می گیرد.

آقای ژوانه تاکید می کند که این مساله را با مقامات ایران به طور خاص مطرح خواهد کرد.

زندان و حکم هر دو نامتناسب

آقای ژوانه در قسمتی دیگر می گوید: “این گروه به این نتیجه رسیده است که بازداشت های افراد در سلول های انفرادی که در ابعاد گسترده و برای مدت های طولانی در بند 209 زندان اوین صورت می گیرد، با توجه به معیارهایی که این گروه در دیدارهایش در همه کشورها در نظر می گیرد، در مورد ایران طوری است که به زندانی درون زندان می ماند که در این صورت می توان این وضعیت را به عنوان مواردی از بازداشت خودسرانه یا بدون ضابطه نامید. به هر حال باید گفت که این اولین باری است که این گروه کاری شاهد چنین برخوردی در چنین ابعاد گسترده ای بوده است.”

او می افزاید: “در مصاحبه های اعضای گروه کاری سازمان ملل با زندانیان سیاسی و زندانیان عادی مشاهده کرده ایم که در مواردی میزان محکومیت ها با طبیعت جرم ها ناهمخوان بوده است. و این نشان دهنده غیرمتناسب بودن شدت محکومیت های صادر شده توسط قاضی های متعدد است.”

رئیس هیئت کاری سازمان ملل در پایان این بیانیه یادآوری می کند همه اینها برداشت و یافته های اولیه این گروه از دیدارهایشان در ایران است و می گوید که هنگامی که ماموریت آنها تکمیل شود، بدون شک گزارش دقیق تر و مفصل تری به نهادها و مقامات و مردم تسلیم خواهند کرد.