رادیو فردا: در پی بازدید عده ای از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، مدیران میراث فرهنگی و سازمان آب منطقه فارس، درخواست شد عملیات اجرایی سد سیوند برای یک سال و تا تکمیل کاوشهای باستانشناسی در این منطقه به تعویق افتد. دوستداران میراث فرهنگی ایران می‌گویند گرچه از شنیدن این خبر شادمانند، اما هنوز منتظرند تا از کارشناسان مستقل از دولت در این باره نظر خواهی شود. محمد علی دادخواه یکی از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر به رادیو فردا می گوید تعویق یک ساله در آبگیری سد سیوند کافی نیست. دکتر پرویز ورجاوند استاد ممتاز باستانشناسی دانشگاه تهران هم با این که از زمان این تصمیم گیری شکوه می کند، اما از تاخیر یکساله در آبگیری سد سیوند استقبال می کند. دکتر ورجاوند می گوید: باید شورای کلانی برای کار میراث فرهنگی در ایران سامان بگیرد که اعضای آن افرادی باشند صاحبنظر، شناخته شده و معتبر که قدرت موضعگیری را در مقابل حاکمیت داشته باشند، که هم مجلس، هم دستگاه میراث و هم دولت خودش راموظف بداند که کارشناسی آنها را بپذیرد و انجام دهد.
امير مصدق کاتوزيان (rm) صدا | (wma) صدا [ 8:39 mins ]

در پی بازدید عده ای از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، مدیران میراث فرهنگی و سازمان آب منطقه فارس، درخواست شد عملیات اجرایی سد سیوند برای یک سال و تا تکمیل کاوشهای باستانشناسی در این منطقه به تعویق افتد. همزمان مجری طرح این سد می گوید مطالعات درباره سد را کارشناسان آمریکایی نزدیک به 40 سال پیش برای مهار کردن سیلابهای رودخانه سیوند و زیانهای احتمالی به کشاورزی آغاز کردند. به گفته همین مسئول نزدیک به چهار پنجم از کار سد پایان یافته و متوقف کردن آن به علت نقض قرارداد با مقاطعه کار هزینه سنگینی را به وزارت نیرو تحمیل می کند. همزمان دوستداران میراث فرهنگی ایران می‌گویند گرچه از شنیدن خبر درخواست سازمان میراث فرهنگی برای تعویق آبگیری از سد سیوند شادمانند، اما هنوز منتظرند تا از کارشناسان مستقل از دولت در این باره نظر خواهی شود.
امیر مصدق کاتوزیان (رادیو فردا): خبر تعویق یک ساله آبگیری از سد سیوند، برخی معترضان را خشنود کرد. مثلا کانون مدافعان حقوق بشر در ایران را که با استناد به مواد مشخصی از اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق فرهنگی و اجتماعی و همچنین حقوق مدنی ایران پاسداری دولت از میراث فرهنگی را الزامی می‌داند. بویژه که استدلال می کند دولت ایران در 24 اردیبهشت سال 1354 اعلامیه و میثاق یاد شده را امضا کرده. اما محمد علی دادخواه یکی از اعضای این کانون می گوید تعویق یک ساله در آبگیری سد سیوند کافی نیست.

محمد علی دادخواه (عضو کانون مدافعان حقوق بشر در ایران): به نظر ما این پاسخ شایسته ای نبوده است. به علت این که ما اعلام کردیم با توجه به نظر متخصصان فن راه آبگیری این منطقه باعث تغییر اکولوژی می شود و در در نتیجه تمام سنگهای مقبره کوروش که از جنس آهکی هستند و نه آذری، در معرض رطوبت هوا دچار خلل و فرج می‌شوند و در دراز مدت ریزش خواهند کرد. و این اقدام به ضرر میراث ارزشمند پاسارگاد است.

پرویز ورجاوند استاد ممتاز باستانشناسی دانشگاه تهران هم از زمان این تصمیم گیری شکوه می کند، اما از تاخیر یکساله در آبگیری سد سیوند استقبال می کند.

پرویز ورجاوند (استاد باستانشناسی دانشگاه تهران): این کار بررسی با کمال تاسف به شدت دیرهنگام صورت گرفته، با این که تا بحال هشت گروه فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی، آلمانی، لهستانی با همگامی با هیاتهای ایرانی درگیر بررسیها بودند ولی با توجه به گستردگی منطقه از یکسو و نکته دوم به دلیل این که این تنگه گذرگاهی بوده است که دستکم به اعتبار آن چیزی که تا به حال باهاش برخورد شده، از هزاره چهارم پیش از میلاد محل استقرار و محل عبور بوده است، بنابراین نیاز به یک حضور گسترده تری از نظر هیاتها و به صورت مداوم و مستمر دارد. تا آنجایی که من آگاهی دارم، هیاتهایی که مشغول کار بودند، تا روز 23 آبانماه کارشان را متوقف کردند. اگر بتوانند در این فاصله یک ساله زمان را به دست بیاورند و هیاتها کار بررسی، گمانه زنی و کاوششان را بتوانند ادامه دهند، می شود امیدوار بود و تازه اینجا سرآغاز مساله است.

‌ا. م ک: هیاتهای کاوش باستانشناسی تنگه بلاغی که آثار آن در محدوده ای به وسعت ده تا دوازه هکتار در نزدیکی سد سیوند پراکنده اند، با صدور بیانیه ای از امنیت این منطقه سخن به میان آوردند.

پرویز ورجاوند: از جمله دو جایگاهی در اینجا شناسایی شده که عبارتند از آغاز استقرارهای آغاز دوره هخامنشی که تداوم پیدا می کند تا دوره ساسانی. الان سونداژها حکایت از این دارد که بله این جایگاهها قبل از استقرار کلان هخامنشی شروع می شود و تمامی طول دوران هخامنشی تدارم دارد. و این مساله مهمی است. به دلیل آن که در کنار پایتختی مثل پاسارگاد و در یک فاصله کم از یک پایتخت تشریفاتی دیگر مثل تخت جمشید، وجود این استقرارها را باید شناسایی کرد. معماری، بافتی که این استقرارها دارند. این که چه گروهی با چه سطحی از زندگی اجتماعی قدرت ابزارسازیشان چطور بوده، اینها مجموعه ای از مسائلی است که تا به حال در هیچ بخش دیگری با آن برخورد نکردیم.

ا. م. ک: اما، ایا این احتمال وجود دارد که کاوشهای یکساله موید آبگیری سد سیوند شوند؟ پرویز ورجاوند می گوید بستگی دارد به پاسخ این پرسشها.

پرویز ورجاوند: اگر اینها در کف دریاچه قرار می گیرند، ضرورت دارد که این سد آبگیری شود یا نه، برخی از اینها در شرایطی نیستند که ضرورت مطلق برای حفظشان باشد. بیرون کشیدن تمام آثار و احتمالا مستند سازی به گونه ای در یک موزه در کنار منطقه، برمی گردد به بررسیها و آنوقت باید تصمیم دیگری گرفت.

ا. م. ک: پاسخ دادن به این پرسشها آسان نیست و از همین روی اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس، گزارشهای خود را درباره پیامدهای آبگیری سد سیوند به مجلس دادند تا مجلس بر مبنای منافع ملی تصمیم بگیرد. اما محمد علی دادخواه این را کافی نمی داند.

محمد علی دادخواه: باید این را متخصصان بی طرف اظهار نظر بکنند. در مجلس هم کسانی که متخصص این فن باشند، در آن کمیسیون وجود ندارد. به نظر من باید دعوت بکنند از متخصصان و کارشناسان یونسکو، چون قسمت پاسارگاد در زمره آثاری است که مورد حمایت یونسکو قرار گرفته است و به عنوان میراث فرهنگ بشری مورد حمایت مجامع بین‌المللی هست و یا این موضوع را واگذار بکنند به گروه باستانشاسی دانشگاه تهران.

ا. م. ک: پرویز ورجاوند استاد باستانشناسی دانشگاه تهران هم می گوید کمیسیون فرهنگی مجلس در این باره نه با او و نه با همکاران مجربش تماسی نگرفته. او می گوید برای حل این مساله دولت باید کار را به کاردارن بسپارد، متنها به این شیوه خاص.

پرویز ورجاوند: شورای کلانی برای کار میراث فرهنگی باید در ایران سامان بگیرد که اعضای این شورا اصلا زیر بلیط دستگاه حکومتی، نه میراث، نه دانشگاه و نه هیچ جای دیگر نباشند. یعنی افرادی باشند صاحبنظر، شناخته شده و معتبر که قدرت موضعگیری را در مقابل حاکمیت داشته باشند که هم مجلس، هم دستگاه میراث و هم دولت خودش راموظف بداند که کارشناسی آنها را بپذیرد و انجام دهد.

ا. م. ک: شاید به دلیل نبودن چنین شورایی است که تشکلهای فرهنگی علاقمند به پاسارگاد هنوز دو دلند. مثلا کمیته بین‌المللی برای نجات دشت پاسارگاد، گروهی که درپی بحثها درباره پیامدهای سد سیوند عمدتا در خارج از ایران تشکیل شد، در بیانیه ای از یک سود تعویق یکساله در آبگیری سد سیوند را یک پیروزی به حساب می آورد و از سوی دیگر می افزاید: تا زمانی که کارشناسان مهر تایید بر آبگیری این سد نزنند، به تلاشهایش پایان نمی دهد.